23 خواص چای زعفران برای سلامتی
- 1404/03/22
- اشتراک گذاری

چای زعفران نه تنها خوش عطر و خوش رنگ است بلکه یکی از نوشیدنی هایی است که هم از نظر عطر و طعم، هم از نظر خواص دارویی، جایگاه ویژه ای در طب سنتی و پزشکی دارد.
23 خواص چای زعفران برای سلامتی
۱- بهبود خلق و خو و کاهش افسردگی
یکی از شناخته شده ترین خواص چای زعفران، اثرات آن بر سلامت روان و به ویژه خلق و خو ست. ترکیبات فعال زعفران، به خصوص کروسین و سافرانال، بر سطح انتقال دهنده های عصبی نظیر سروتونین، دوپامین و نوراپی نفرین اثر می گذارند.
مکمل زعفران (Crocus sativus L) در بهبود علائم اختلال افسردگی اساسی (MDD) اثربخشی قابل توجهی از خود نشان داده است.
زعفران در کاهش علائم افسردگی عملکردی هم تراز با داروهای ضدافسردگی متداول مانند فلوکستین دارد اما با عوارض جانبی کمتر، که آن را به گزینه ای بالقوه در روان داروشناسی گیاهی تبدیل کرده است. (منبع)
این ترکیبات به افزایش حس رضایت، کاهش اضطراب و بهبود افسردگی کمک می کنند. مطالعات بالینی مختلف ثابت کرده اند که زعفران تأثیری هم تراز با داروهای ضد افسردگی مانند فلوکستین در افراد مبتلا به افسردگی خفیف تا متوسط دارد، بدون عوارض جانبی جدی!
2- تسکین دردهای قاعدگی و متعادل سازی هورمونی
زعفران از گذشته در طب سنتی برای کاهش دردهای قاعدگی، بهبود خلق و خو در دوره پیش از قاعدگی (PMS) و تنظیم چرخه قاعدگی استفاده می شده است.
مطالعات nutritionfacts نشان میدهد که زعفران شدت گرفتگی ها، سردردها و نوسانات خلقی ناشی از قاعدگی را کاهش می دهد.
علت این اثر، تعامل زعفران با سیستم هورمونی و اثرات آن بر گیرنده های مغزی مرتبط با درد و استرس است. چای زعفران برای بانوانی که دچار پریودهای دردناک یا نامنظم هستند، نوشیدنی ای طبیعی و مفید به شمار می آید.
3- کمک به بهبود عملکرد مغز و حافظه
کروسین، ترکیب فعال زعفران، دارای خاصیت محافظت از سلول های عصبی (نورون ها) است. این ماده از آسیب های اکسیداتیو در بافت مغزی جلوگیری کرده و در نتیجه، روند زوال شناختی را کند می نماید.
مطالعات frontiersin نشان داده اند که مصرف زعفران در افراد مبتلا به آلزایمر خفیف تا متوسط، باعث بهبود قابل توجهی در توانایی های شناختی شده است. نوشیدن چای زعفران تمرکز، دقت، حافظه کوتاه مدت و حتی خلق و خو را در افرادی که تحت فشار کاری یا تحصیلی هستند، تقویت می کند.
4- خواص ضد التهابی و ضد سرطانی
زعفران به دلیل دارا بودن ترکیبات آنتی اکسیدانی قوی، خاصیت ضدالتهابی گسترده ای دارد. این ترکیبات با مهار آنزیم های التهابی مانند COX-2 و کاهش سیتوکین های مضر، می توانند به کاهش التهاب های مزمن مانند آرتروز کمک کنند.
پژوهش های آزمایشگاهی نشان می دهند که کروسین از تکثیر سلول های سرطانی جلوگیری کرده و مسیر آپوپتوز (مرگ برنامه ریزی شده سلول) را فعال می کند. هرچند تحقیقات بالینی هنوز محدودند اما شواهد اولیه نقش بالقوه چای زعفران را در پیشگیری از برخی سرطان ها تأیید می کنند. (منبع)
5- بهبود عملکرد دستگاه گوارش و کاهش نفخ
چای زعفران با تحریک ترشح آنزیم های گوارشی، به بهبود فرآیند هضم کمک می کند و از بروز یبوست، نفخ و سوزش معده جلوگیری می نماید. همچنین زعفران خاصیت ضدباکتریایی دارد که به تعادل فلور میکروبی روده کمک می کند.
مصرف چای زعفران به صورت ناشتا یا پس از غذا، به افرادی که دچار ناراحتی های گوارشی هستند، کمک زیادی در بهبود علائم خواهد کرد.
6- تقویت سیستم ایمنی بدن
زعفران دارای ویتامین های B، به ویژه B6 و مقادیر مناسبی از مواد معدنی مانند منیزیم، پتاسیم و آهن است. این مواد مغذی در کنار آنتی اکسیدان های طبیعی زعفران، می توانند سیستم ایمنی بدن را تقویت کنند و بدن را در برابر عفونت ها، ویروس ها و عوامل بیماری زا مقاوم تر سازند.
نوشیدن منظم چای زعفران، به ویژه در فصول سرد سال یا دوران نقاهت بیماری، انتخابی هوشمندانه برای حمایت از بدن است.
7- بهبود کیفیت خواب و کاهش بی خوابی
سافرانال موجود در زعفران، خاصیت آرام بخش و خواب آور دارد. این ماده با اثرگذاری بر گیرنده های GABA در مغز، به کاهش تحریک پذیری سیستم عصبی و بهبود کیفیت خواب کمک می کند.
نوشیدن یک فنجان چای زعفران یک ساعت پیش از خواب، برای افرادی که از بی خوابی یا خواب ناآرام رنج می برند، مفید باشد.
8- کمک به کاهش وزن و کنترل اشتها
مطالعاتی که بر روی ترکیبات زعفران انجام شده اند، نشان می دهند که زعفران با کاهش سطح هورمون گرسنگی (گرلین) و افزایش احساس سیری، به کاهش اشتها کمک می کند.
همچنین برخی مطالعات به اثر زعفران بر بهبود حساسیت به انسولین و افزایش متابولیسم بدن اشاره دارند. چای زعفران در کنار رژیم غذایی سالم و فعالیت بدنی، فرآیند کاهش وزن را تسهیل می کند.
9- حفظ سلامت پوست و مقابله با پیری زودرس
زعفران با خواص آنتی اکسیدانی خود، پوست را در برابر آسیب های محیطی، نور خورشید و آلودگی ها محافظت می کند. چای زعفران با کمک به پاکسازی کبد و بهبود گردش خون، پوست را از درون تغذیه می کند و به شادابی، لطافت و روشن شدن آن کمک می نماید.
همچنین مصرف منظم آن از ایجاد چین و چروک های زودرس جلوگیری کرده و فرایند پیری پوست را کند می نماید.
10- تنظیم چرخه قاعدگی و کاهش دردهای پریود
زعفران با تنظیم سطوح هورمون هایی مانند LH و FSH در بدن زنان، سیکل قاعدگی را منظم تر می کند.
همچنین با کاهش انقباضات عضلانی رحم و اثر ضدالتهابی اش، دردهای قاعدگی را تسکین داده و علائم سندرم پیش از قاعدگی (PMS) مانند تحریک پذیری، بی حوصلگی و خستگی را کاهش می دهد.
11- تقویت حافظه و عملکرد شناختی
کروسین، یکی از مواد مؤثر زعفران، از مرگ سلولی نورون ها جلوگیری می کند و با محافظت از بافت مغزی، توانایی یادگیری و تمرکز را تقویت می نماید.
در مطالعات انجام شده بر افراد سالمند، چای زعفران باعث بهبود نمرات حافظه کوتاه مدت و تمرکز شده است و حتی در بیماران مبتلا به آلزایمر خفیف، آثار مثبت شناختی گزارش شده است.
12- کاهش فشار خون و بهبود جریان خون
ترکیبات فعال زعفران مانند کروسین و سافرانال با اثر بر نیتریک اکسید و آنتی اکسیدان ها، موجب شل شدن و افزایش انعطاف پذیری دیواره عروق می شوند. با گشاد شدن عروق خونی توسط ترکیبات فعال زعفران، فشار وارد بر دیواره رگ ها کاهش یافته و جریان خون آسان تر می شود.
این تأثیر، در کنار خاصیت آنتی اکسیدانی، باعث کاهش فشار خون سیستولیک و دیاستولیک شده و از بروز پرفشاری خون مزمن پیشگیری می کند.
13- افزایش میل جنسی و تقویت عملکرد جنسی
زعفران در مطالعات PMC نشان داده که هم در مردان مبتلا به اختلال نعوظ و هم در زنان دچار اختلال عملکرد جنسی اثرات مثبتی داشته باشد.
زعفران از طریق بهبود جریان خون در ناحیه لگن و افزایش سطح تستوسترون آزاد در بدن، باعث بهبود میل، تحریک پذیری و عملکرد جنسی می شود.
در مردان مصرف زعفران موجب بهبود قابل توجهی در عملکرد فیزیولوژیکی و کیفیت اسپرم شده و در زنان، حس رضایتمندی و انگیزش جنسی را افزایش داده است.
14- پیشگیری از بیماری های قلبی
زعفران با کاهش کلسترول LDL و تری گلیسیرید و افزایش کلسترول HDL، سلامت عروق را بهبود می بخشد. همچنین کروسین از اکسید شدن چربی ها در جریان خون جلوگیری می کند که این موضوع نقش کلیدی در جلوگیری از آترواسکلروز (تصلب شرایین) و بیماری های قلبی-عروقی دارد.
15- تسکین دردهای عضلانی و مفصلی
خاصیت ضدالتهابی زعفران از طریق آنزیم ها و تنظیم سیتوکین های التهابی، موجب کاهش درد در عضلات و مفاصل می شود. به خصوص در بیماران مبتلا به آرتروز یا دردهای ناشی از اسپاسم عضلانی، نوشیدن چای زعفران به عنوان مکمل طبیعی مؤثر بوده است.
تحقیقات PMC نشان داد که ترکیبات زعفران (کروکین، کروستین و سافرنال) با مهار آنزیم COX‑2 و کاهش تولید PGE₂، همچنین کاهش عوامل پایدار التهابی مثل iNOS، TNF‑α، IL‑1β و IL‑6، پاسخ التهابی را کاهش می دهند.
16- بهبود عملکرد کبد و سم زدایی بدن
چای زعفران باعث افزایش آنزیم های مسئول سم زدایی در کبد مانند گلوکورونیل ترانسفراز شده و عملکرد کبد را در دفع مواد زائد بهبود می بخشد. این خاصیت موجب پاکسازی طبیعی بدن از سموم، داروها و آلودگی های محیطی می شود.
17- کاهش علائم پیش یائسگی
زعفران با اثرگذاری بر تعادل هورمونی استروژن و پروژسترون، علائم جسمی و روانی یائسگی نظیر گرگرفتگی، بی خوابی، اضطراب و کاهش میل جنسی را کاهش می دهد و تجربه ای نرم تر از این مرحله طبیعی زندگی برای زنان فراهم آورد.
18- شفاف سازی و روشن کردن پوست
ترکیبات زعفران با بهبود گردش خون در زیر پوست و خنثی سازی رادیکال های آزاد، به شادابی و روشنی رنگ پوست کمک می کنند. مصرف منظم چای زعفران پوست را از درون پاک سازی کرده و ظاهر آن را درخشان تر و یکدست تر می کند.
زعفران سرشار از ترکیبات آنتی اکسیدانی مانند crocin، crocetin، safranal و kaempferol است که با خنثی سازی رادیکال های آزاد، از پیری زودرس پوست جلوگیری می کنند و به حفظ سلامت سلولی کمک می کنند. (منبع)
کرکومین های موجود در زعفران توانایی مهار آنزیم تیروزیناز (مسئول تولید ملانین) را دارند که منجر به کاهش لک ها و روشن تر شدن پوست می شود.
19- تسریع در بهبود زخم ها و بازسازی بافت ها
اثر زعفران بر افزایش سنتز کلاژن و فعال سازی فیبروبلاست ها، باعث ترمیم سریع تر بافت های آسیب دیده می شود. چای زعفران در دوران نقاهت پس از جراحی یا آسیب دیدگی، روند بهبود را تسریع کرده و التیام را تقویت می کند.
عصاره زعفران در آزمایش های روی سلول های فیبروبلاست پوستی (HDFn) موجب افزایش تولید کلاژن و اسید هیالورونیک شد، همچنین مهاجرت سلول ها (با تست scratch) را تقویت کرد. (منبع)
همچنین این عصاره منجر به افزایش بیان ژن COL1A1 (مسئول کلاژن نوع I)، تحریک فیبروبلاست ها و اندوتلیوم برای تکثیر و مهاجرت، تقویت آنژیوژنز (VEGF) در ناحیه زخم می شود.
20- کاهش قند خون و کمک به کنترل دیابت
مطالعات PMC نشان داده اند که زعفران حساسیت به انسولین را بهبود می بخشد و با مهار آنزیم آلفا-گلوکوزیداز در روده، جذب قند را کاهش دهد. در نتیجه نوشیدن چای زعفران به کنترل قند خون در افراد دیابتی کمک می کند.
21- کمک به درمان سندرم روده تحریک پذیر (IBS)
اثر آرام بخش زعفران بر اعصاب دستگاه گوارش و کاهش التهاب مخاطی روده، باعث کاهش علائم رایج IBS مانند دل پیچه، اسهال یا یبوست تناوبی و نفخ می شود. مصرف چای زعفران به ویژه در وعده عصرگاهی توصیه می شود.
زعفران با تحریک آنزیم های گوارشی مانند آمیلاز و لیپاز و تسهیل حرکت دودی روده، به هضم بهتر غذا کمک می کند. این عملکرد موجب کاهش نفخ، احساس سنگینی بعد از غذا و جلوگیری از یبوست می شود.
یکی از دلایل مهم بروز IBS، اختلال در ارتباط بین مغز و روده یا همان محور مغز و روده است. زعفران با ترکیبات فعالی مانند سافرانال و کروسین از طریق تعدیل فعالیت نوروترنسمیترها مانند سروتونین که نقش کلیدی در حرکات دودی روده دارد، به تنظیم عملکرد روده کمک می کند. (منبع)
22- تسکین سردرد و میگرن
زعفران با کاهش التهاب های عصبی و مهار انقباضات عروقی مغز، شدت و مدت حملات میگرن را کاهش می دهد. همچنین خواص آرام بخش آن در پیشگیری از سردردهای تنشی و ناشی از کم خوابی مؤثر واقع شده است.
یکی از مکانیسم های مهم در بروز میگرن، انقباض و سپس گشاد شدن ناگهانی عروق مغزی است که با التهاب موضعی و آزاد شدن نوروترانسمیتر هایی نظیر سروتونین و سوبستانس P همراه می شود. زعفران از طریق مهار فعالیت آنزیم های التهابی مانند COX-2 و TNF-α از این واکنش زنجیره ای جلوگیری می کند.
مطالعات naturveda داده اند که مصرف منظم عصاره زعفران یا نوشیدن چای آن، با تنظیم تعادل شیمیایی مغز و کاهش التهاب های عصبی، به طور مؤثری فواصل بین حملات میگرن را افزایش و شدت درد را کاهش می دهد.
23- کمک به حفظ تعادل هورمونی در مردان و زنان
زعفران از طریق اثر بر محور هیپوتالاموس و هیپوفیز، در تنظیم ترشح هورمون های جنسی نقش دارد. در زنان، تعادل استروژن و پروژسترون را بهبود می بخشد و در مردان، تولید طبیعی تستوسترون را حمایت می کند که بر انرژی عمومی، خلق و خو و باروری تأثیر دارد.
مطالعات researchgate نشان داده اند که عصاره زعفران یا ترکیب کروکین افزایش سطح FSH و LH و تستوسترون را افزایش داده و در عین حال به ارتقای خلق و خو در مردان مسن کمک می کند.
طرز تهیه صحیح چای زعفران
درست کردن چای زعفران بسیار ساده است:
مواد لازم:
- زعفران: ۵ تا ۷ رشته
- آب جوش: یک لیوان
- عسل یا لیمو: در صورت تمایل
طرز تهیه:
- ابتدا رشته های زعفران را در یک هاون خوب بسایید تا پودر شوند (برای آزاد شدن بهتر رنگ و طعم).
- آن را به یک لیوان آب جوش اضافه کنید.
- اجازه دهید ۱۰ تا ۱۵ دقیقه دم بکشد.
- در صورت تمایل، کمی عسل یا آب لیمو به آن بیفزایید.
نکته: توصیه می کنیم این نوشیدنی را می توان صبح ها، عصرها یا پیش از خواب نوشید.
چه کسانی نباید چای زعفران مصرف کنند؟
1- زنان باردار (به ویژه در سه ماهه اول بارداری): مصرف زعفران در دوزهای بالا منجر به انقباضات رحم شده و خطر سقط جنین را افزایش می دهد. حتی در ماه های بعدی بارداری، باید تنها با مشورت پزشک مصرف شود.
2- افراد مبتلا به فشار خون پایین: زعفران خاصیت گشاد کنندگی عروق دارد و فشار خون را بیش از حد کاهش می دهد که باعث سرگیجه، ضعف و بی حالی می شود. این افراد باید با احتیاط مصرف کنند.
3- مصرف کنندگان داروهای رقیق کننده خون (مانند وارفارین، آسپرین): زعفران خاصیت ضد انعقاد طبیعی دارد و اثر داروها را تقویت کرده و خطر خونریزی داخلی، کبودی یا خونریزی لثه و بینی را افزایش می دهد.
4- افراد با حساسیت یا آلرژی به زعفران یا گیاهان مشابه: مصرف زعفران در این افراد باعث بروز واکنش های آلرژیک مانند خارش، قرمزی پوست، تنگی نفس یا حتی شوک آنافیلاکتیک می شود.
5- کودکان زیر ۵ سال: کبد و کلیه کودکان هنوز به طور کامل قادر به تجزیه ترکیبات فعال زعفران نیستند و مصرف آن منجر به بی قراری، تهوع یا خواب آلودگی شدید شود.
6- افراد مبتلا به بیماری های خودایمنی (مانند لوپوس یا MS): زعفران پاسخ های ایمنی بدن را تحریک کرده و باعث تشدید علائم یا بروز واکنش های ایمنی نامناسب در بیماران خودایمنی می شود.
7- افراد مبتلا به اختلال دوقطبی یا شیدایی: زعفران با افزایش سطح سروتونین و تحریک مغز، در برخی افراد دچار اختلال خلقی باعث افزایش خطر بروز فاز مانیا (شیدایی) یا بی قراری ذهنی می شود.
8- افرادی که داروهای ضد افسردگی یا روانپزشکی مصرف می کنند: زعفران می تواند با برخی داروهای SSRI یا MAOI تداخل داشته باشد و باعث تشدید یا تضعیف اثر آن ها شود، به ویژه اگر دوز زعفران بالا باشد.
سخن پایانی
چای زعفران نوشیدنی ای گرم، معطر و خوش طعم است که خواص گوناگون و گاه شگفت انگیزی برای سلامت جسم و روان دارد. از سلامت دهان و دندان گرفته تا بهبود خلق و خو در شرایط دشوار، این نوشیدنی سنتی نقشی چندوجهی در تندرستی ایفا می کند.
ترکیبات ضد باکتریایی زعفران می توانند با کاهش باکتری های مولد پلاک دندانی و التهاب لثه، به بهداشت دهان کمک کنند، به ویژه اگر با دمای ولرم مصرف شود.
در کنار آن، کروسین موجود در زعفران عاملی مؤثر در پیشگیری از خستگی ذهنی است و نوشیدن چای زعفران به دانش آموزان کمک می کند در دوران امتحانات یا ساعات طولانی مطالعه، تمرکز، دقت و حافظه بهتری داشته باشند.
از سوی دیگر، پژوهش هایی در ایران و هند نشان داده اند که چای زعفران با کاهش اضطراب و نشانه های افسردگی، به عنوان یک مکمل طبیعی در دوران ترک اعتیاد، به تعادل روانی و آرامش خلقی افراد کمک می کند.
سوالات متداول
آیا چای زعفران به بهبود بینایی کمک می کند؟
بله مطالعات نشان داده اند که آنتی اکسیدان های موجود در زعفران، به ویژه کروستین، می توانند از سلول های شبکیه چشم محافظت کرده و در پیشگیری از بیماری های تحلیل ماکولا (AMD) و افت بینایی در سالمندان مؤثر باشند.
آیا نوشیدن چای زعفران به کاهش علائم سندرم خستگی مزمن کمک می کند؟
ترکیبات ضد التهابی و تنظیم کننده خلق و خو در زعفران می توانند خستگی جسمی و ذهنی مزمن را کاهش دهند و سطح انرژی روزانه را در افراد مبتلا به CFS بهبود ببخشند، به ویژه اگر همراه با تغذیه سالم و خواب کافی باشد.
آیا چای زعفران از تحلیل عضلات در سالمندان جلوگیری می کند؟
پژوهش هایی وجود دارند که نشان می دهند زعفران با مهار استرس اکسیداتیو و کاهش التهاب سیستماتیک، نقش محافظتی در برابر سارکوپنی (کاهش توده عضلانی وابسته به سن) دارد.
آیا نوشیدن چای زعفران بعد از جراحی توصیه می شود؟
در موارد خاص و با تأیید پزشک، بله! زعفران به ترمیم بافت و کاهش التهاب کمک می کند و به تسریع فرآیند بهبودی بعد از جراحی های غیر حساس کمک می کند. البته باید با داروهای رقیق کننده خون تداخل نداشته باشد.
آیا زعفران به بهبود تعریق بیش از حد کمک می کند؟
هرچند شواهد مستقیم کمی در این باره وجود دارد اما در طب سنتی گفته می شود که زعفران با تنظیم گرمای درونی و بهبود تعادل عصبی-هورمونی بدن، به کاهش تعریق شدید در برخی افراد کمک می کند.
آیا نوشیدن چای زعفران در دوران شیردهی مجاز است؟
در مقادیر بسیار کم و با نظارت پزشک، ممکن است ایمن باشد. اما چون زعفران از طریق شیر به نوزاد منتقل می شود، مصرف آن باید بسیار محدود باشد تا از تحریک یا آلرژی در نوزاد جلوگیری شود.
-
خواص زعفران برای لاغری و سلامتی! 1401/05/02
-
چای ضدعفونت ویروسی کدامند؟! 1400/08/28
-
رزماری و ۱۰ خاصیت درمانی و زیبایی 1402/11/03
-
فواید مصرف میوه بلوط و درمان چندین بیماری 1402/10/16
-
خواص گیاه شنگ برای سلامتی و روش مصرف آن 1402/11/01
-
۱۰ مورد از فواید مصرف ماهی شیر جنوب 1402/11/15
با افزودن دیدگاه خود ما را همراهی کرده و نظر خود را با دیگران به اشتراک بگذارید
افزودن دیدگاه