خارش گلو | انواع، دلایل و درمان دارویی، گیاهی و خانگی

خارش گلو، یک مسئله پیچیده و آزاردهنده است که می‌تواند زندگی روزانه‌ی انسان را مختل کند، چون یک وضعیتی است که می تواند به دلیل تحریک فیزیکی، صحبت کردن یا قورت دادن را برای شما دشوار کند.  آن لحظه‌ای که صبح زود از خواب بیدار می‌شویم، با انرژی و شادابی به روزی جدید خوش‌آمد می‌گوییم، اما خیلی زود این شادی ناپدید می‌شود. گلویی که ناگهان خشک شده و باعث دشواری در بلعیدن غذا و حتی احساس دلتنگی برای لذت‌بردن از یک وعده غذایی می‌شود.

این خارش یکی از علائمی است که می‌تواند بسیاری از افراد غالباً مبتلا به گلو درد و سرماخوردگی را در زندگی روزمره‌شان تحت تأثیر قرار دهد. حالا سوال اینجاست که چگونه می‌توانیم این مشکل را شناسایی کنیم؟ و در صورت مشاهده‌ی این علائم، چه باید کرد؟

دلایل زیادی برای خارش گلو (به انگلیسی: itchy throat) وجود دارد، اما آلرژی و عفونت از دلایل شایع آن هستند. همچنین ممکن است پس از گذراندن مدت زمانی در کنار دود سیگار، صحبت کردن طولانی مدت یا به سادگی کم آبی بدن دچار این وضعیت شوید. همه علل بالقوه تحریک نتیجه یکسانی دارند: گلو که احساس خارش، خشکی و درد دارد. بسیاری از علل خارش یا گلودرد به خودی خود در عرض حدود یک هفته برطرف می شوند.

در این مطلب از غفاری دایت، به بررسی علت‌ها و عوامل ایجاد کننده خارش گلو، نقش تشخیص صحیح در این موضوع و نیز روش‌های مختلف درمانی که می‌تواند این مشکل را برطرف نماید، می‌پردازیم. بدین منظور، از تکنیک‌های سنتی و طبیعی گرفته تا مداخلات پزشکی و مدرن، تمامی راهکارها را مورد بررسی قرار خواهیم داد.

علت ایجاد خارش گلو

خارش گلو یکی از مشکلات متداولی است که می‌تواند به علت‌های مختلفی ایجاد شود. این موضوع می‌تواند به عوامل متعددی برگردد. برخی از این عوامل عبارتند از:

التهاب و عفونت در گلو می‌تواند باعث تحریک و تورم این منطقه شود و خارش را ایجاد کند. برخی عفونت‌های ویروسی و باکتریایی مثل التهاب حلق، و التهاب غدد درونی گلو می‌توانند باعث التهاب و تحریک گلو شوند و خارش را ایجاد کنند.

رینیت آلرژیک یا تب یونجه یک اختلال بسیار رایج و ناشی از التهاب مخاط داخل بینی در نتیجه تحریک توسط یک آلرژن می‌باشد. برخی افراد ممکن است به آلرژن‌ها یا مواد حساسیت‌زای مختلف از جمله آلرژن‌های محیطی مثل گرده گل‌ها، گرد و غبار، مواد غذایی، حیوانات خانگی و مواد شیمیایی‌ حساسیت داشته باشند. واکنش بدن به این آلرژن‌ها می‌تواند باعث تورم و خارش در منطقه گلو شود.

برخی افراد ممکن است مبتلا به رفلکس اسید معده یا سوزش معده باشند که در این حالت، اسید معده به طرف گلو بالا می‌رود و باعث تحریک و تورم گلو می‌شود که می‌تواند با خارش همراه باشد.

 علاوه بر این، استنشاق هوای آلوده می‌تواند تحریک کننده گلو باشد و خارش را به همراه داشته باشد. این مواد شامل دود سیگار، آلودگی هوا، مواد شیمیایی و ذرات معلق در هوا می‌شود. استرس، اضطراب و فشار روحی هم می‌توانند جزو عواملی باشند که به این عارضه منجر شوند.

عوامل فیزیکی مثل تماس با اجسام خاردار، گرمای شدید یا سرما، خشکی هوا و مصرف برخی داروها می‌توانند عوارض جانبی نظیر خارش گلو را ایجاد کنند. کم آبی بدن و وضعیت دهیدراته در بدن ممکن است باعث خشکی گلو شده و خارش را به همراه داشته باشد. در بعضی موارد، خارش در گلو می‌تواند به علت ابتلا به ویروس کرونا باشد.

علائم خارش گلو

این علائم را می توان به دو بخش تقسیم کرد:

1- علائم خارش گلو به علت آلرژی‌های دارویی و مواد غذایی

• حس خشکی و خارش در گلو و گوش
• احساس تحریک و تورم در لب ها، زبان و منطقه گلو
• قرمزی و التهاب در گلو، بینی و اطراف چشم
• کاهش فشار خون
• خستگی و ضعف عمومی
• احساس نفخ و درد شکمی
• تغییرات پوستی نظیر قرمزی، کهیر
• بروز خلل در فرآیند بلعیدن غذا و نوشیدنی

2- علائم خارش گلو به علت رینت آلرژیک

• مشکل یا درد هنگام بلعیدن، تجمع گاز در شکم و احساس طعم بد در دهان (اگر ناشی از رفلاکس اسید یا سوزش سر دل باشد)
• آبریزش یا گرفتگی بینی
• سرفه خشک یا با مخاط کم
• بروز علائمی نظیر سرفه، تنگی نفس، سردرد، تب و التهابات دیگر در گلو و بدن
• احتقان بینی یا تحریک و تورم در قسمت های تنفسی مانند بینی و حلق
• بروز عطسه مکرر
• بزرگ شدن لوزه‌ها و تورم درون گلو
• چشم‌های متورم، قرمز یا آبریزش چشم
• خستگی و کاهش انرژی

درمان دارویی و درمان خانگی خارش گلو

هدف از درمان خارش گلو کاهش ناراحتی، تحریک و احساسات دردناک در ناحیه آسیب دیده تا زمان بهبودی این بیماری است. درمان خارش و گلودرد بر کاهش التهاب و تحریک گلو و همچنین علائم ثانویه مانند سرفه تمرکز دارد.

قرص‌های مکیدنی و قطره‌های ضد سرفه و آب نبات سخت (Cough Drops, Lozenges, and Hard Candy)

بسیاری از مردم از قطره های سرفه برای کمک به تسکین خارش یا درد گلو استفاده می کنند. با این حال، قطره های سرفه حاوی منتول ممکن است در طولانی مدت باعث خارش گلو شما شود. یک مطالعه نشان داد که مصرف منظم بیش از حد قطره های منتولدار سرفه می تواند سرفه را تکرار کند.

آنتی هیستامین هایی مثل دیفن هیدرامین، لوراتادین، سیتریزین و فکسوفنادین هیدروکلراید برای درمان خارش های گلوی ناشی از آلرژی استفاده می شوند. آنتی‌بیوتیک‌ هایی مثل آموکسی‌سیلین، اریترومایسین، پنی‌سیلین یا مسکن هایی مثل استامینوفن و ایبوپروفن برای خارش های ناشی عفونت‌های ویروسی یا باکتریایی می توانند در رفع خارش گلو بسیار مؤثر باشند.

مصرف آب نبات های سفت شیرین را برای طولانی تر کردن زمان بین دوزهای قطره سرفه یا قرص پاستیل در نظر بگیرید. این به شما این امکان را می دهد که از استفاده از منتول خوراکی بدون افراط و تفریط بهره مند شوید. مکیدن آب‌نبات سفت همچنین می توانند به کاهش خارش در گلوکمک کنند، زیرا تولید بزاق را افزایش می دهد که باعث آبرسانی به ناحیه آسیب دیده می شود. یک مطالعه همچنین نشان می دهد که طعم شیرین می تواند به سرکوب سرفه کمک کند.

چای یا سوپ داغ (Hot Tea or Soup)

هیدراته ماندن برای کمک به بهبودی بدن شما مهم است. دریافت مایعات کافی می تواند به شفاف نگه داشتن غشاهای مخاطی شما کمک کند و از تجمع ناراحت کننده در گلو جلوگیری کند. دمای گرم همچنین می تواند به تسکین پشت گلو برای برخی افراد کمک کند. نوشیدن یک نوشیدنی گرم مثل چای داغ به همراه لیمو و عسل یا یک سوپ گرم راهی آسان برای هیدراته ماندن و به طور بالقوه کاهش تحریک در گلو در همان زمان است.

عسل (Honey)

در حالی که چای داغ با عسل اغلب به عنوان یک سرکوب کننده سرفه و راهی برای تسکین گلودرد استفاده می شود، عسل ساده نیز می تواند موثر باشد. دو قاشق چایخوری عسل ممکن است به اندازه انواع خاصی از داروهای سرفه در تسکین سوزش گلو و سرفه موثر باشد اما باید توجه داشته باشید که عسل تمامی سطح داخلی گلو را دربرگیرد. با این حال، عسل گاهی اوقات می تواند منجر به بوتولیسم – نوعی بیماری ناشی از مسمومیت غذایی – در کودکان زیر یک سال شود، بنابراین هرگز آن را به نوزادان ندهید. 

رطوبت سازها (Humidifiers)

اگر خارش گلو شما در نتیجه هوای خشک یا آلرژی است، ایجاد رطوبت در هوا با دستگاه‌های رطوبت ساز می تواند کمک کند. افزایش رطوبت هوا مانع از خشک شدن گلوی شما در هنگام تنفس می شود. همچنین به جلوگیری از خشک شدن مخاط و تحریک پشت گلو و ایجاد خارش یا سرفه کمک می کند. همچنین می توانید برای نتایج مشابه یک دوش آب گرم با بخار زیاد بگیرید.

چیپس یخ، بستنی و نوشیدنی های سرد (Ice Chips, Popsicles, and Cold Drinks)

در حالی که نوشیدنی‌های گرم می‌توانند به تسکین گلودرد در برخی افراد کمک کنند، برخی دیگر متوجه می‌شوند که دمای سرد برای بی‌حس کردن گلو بهتر عمل می‌کند. بستنی، چیپس یخ یا نوشیدنی های بسیار سرد می توانند مفید باشند. این محلول ها همچنین شما را هیدراته نگه می دارند و در عین حال هرگونه درد یا خارشی را که احساس می کنید کاهش می دهند.

غرغره کردن با آب نمک (Gargling With Saltwater)

غرغره آب نمک برای گلودرد یا خارش ناشی از باکتری یا ویروس موثر است. 1/2 قاشق چایخوری نمک را به 240 میلی لیتر یا 1 فنجان آب گرم اضافه کنید و چند بار در روز با استفاده از مخلوط آب نمک غرغره کنید. گرما ممکن است تحریک گلو را کاهش دهد و نمک ممکن است به کاهش تجمع مخاط کمک کند.

درمان گیاهی، چای‌ها و دم‌نوش‌های مؤثر در درمان خارش گلو و سرفه خشک

• عصاره آلوئه‌ورا خواص ضد التهابی و آرامش‌بخشی دارد. می‌توانید عصاره آلوئه‌ورا را در گلوی خود بریزید یا آن را به صورت مکمل خوراکی استفاده کنید.
• تهیه چایی با استفاده از برگ‌های آویشن و نوشیدن آن می‌تواند به کاهش خارش و التهاب گلو کمک کند.
• مصرف عسل طبیعی می‌تواند خواص ضد التهابی و ضد باکتریایی داشته باشد. می‌توانید یک قاشق عسل را در یک لیوان آب گرم حل کرده و میل نمایید.
• مصرف روزانه چای سبز به علت دارا بودن خواص ضد التهابی و آنتی‌اکسیدانی 
• دم‌نوش میخک، دم‌نوش شیرین بیان و دم‌نوش گل یاس به علت دارا بودن خواص ضد التهابی و آرامش بخشی
• دم‌نوش یا چای زنجبیل به دلیل دارا بودن خواص ضد التهابی و ضد باکتریایی

نحوه پیشگیری از خارش گلو

همیشه نمی توان از این امر پیشگیری کرد. اما اگر می‌دانید، آلرژی‌های فصلی دارید یا وارد فصل سرماخوردگی و آنفولانزا می‌شوید، برای جلوگیری از خاراندن گلو:

• با نوشیدن آب زیاد هیدراته بمانید.
• از کافئین و الکل خودداری کنید چون می تواند سینوس ها را خشک کند.
• برای محدود کردن تحریک احتمالی، از قرار گرفتن در معرض دود اجتناب کنید.
• دست های خود را به طور مکرر بشویید، به ویژه در فصول یا موقعیت های اوج بیماری.
• هنگامی که آلرژی زاها در محیط باز بیرون قرار دارند، پنجره ها را بسته نگه دارید.

برای بقیه موارد، می‌توانید روش‌های زیر را هم در نظر بگیرید:

• شناسایی و اجتناب از آلرژن‌ها: سعی کنید آلرژن‌های یا سایر محرک های شناخته شده ای که برای باعث خارش گلو در شما می‌شوند را شناسایی کرده و از آن‌ها اجتناب کنید. مثلاً اگر آلرژی دارویی یا غذایی دارید، از مصرف آن غذاها و داروها خودداری کنید. یا اگر می‌دانید که در مواجهه با مواد یا موادی مانند دود سیگار، غبار، گرده گل‌ها یا مواد شیمیایی دچار آلرژن و حساسیت می شوید، سعی کنید تماس خود را با آن‌ها کاهش دهید. مثلاً هنگام مواجهه با این آلرژن‌ها از ماسک یا دستکش‌ استفاده کنید.
• مصرف آنتی‌هیستامین‌ها: در صورتی که مشکل رفلاکس معده دارید، استفاده از آنتی‌هیستامین‌ها می‌تواند به کاهش این وضعیت کمک کند.
• مرطوب نگه داشتن گلو: مصرف مایعات کافی و استفاده از بخور و رطوبت‌دهنده‌ها می‌تواند خشکی گلو را کاهش داده و از خارش آن جلوگیری کند.
• رعایت بهداشت شخصی: شستشوی منظم دست‌ها، استفاده از دستمال‌های یکبار مصرف و رعایت بهداشت شخصی می‌تواند از انتقال آلرژن‌ها و عفونت‌های تحریک کننده خارش در گلو، جلوگیری کند.
• مدیریت تنش: تنش و استرس ممکن است عواملی باشند که خارش گلو را شدیدتر کنند. سعی کنید روش‌های مدیریت تنش مانند روش‌های آرامش بخش و فعالیت‌های تناسب اندام را جزو روتین خود قرار دهید.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟

هر خارش یا گلودردی به خودی خود از بین نمی رود. گاهی اوقات، خارش شما ممکن است اولین علامت چیزی جدی تر مانند گلودرد استرپتوکوکی (strep throat) باشد. اگر خارش مداوم گلو دارید، با آینه و نور روشن به دهان خود نگاه کنید. اگر لکه های سفید یا گلوی قرمز و متورم دیده می شود، ممکن است گلودرد استرپتوکوکی داشته باشید.

از آنجایی که گلودرد استرپتوکوکی یک عفونت باکتریایی جدی است، بدون آنتی بیوتیک بدتر می شود. فوراً به پزشک خود مراجعه کنید تا با انجام آزمایش، بتواند تشخیص دهد که آیا مبتلا به گلودرد استرپتوکوکی هستید یا نه و در صورت لزوم، دارو یا آنتی بیوتیک برای شما تجویز کند.

خارش گلو و نقش رزیم غذایی مناسب | برای خارش گلو چه بخوریم؟

خارش گلو می‌تواند ناخوشایند و مزاحم باشد. اما با شناخت علل و علائم آن و اتخاذ تدابیر پیشگیری و درمان مناسب، می‌توانید از آن راحتی بیشتری برای خودتان به ارمغان آورید. همچنین، در صورت بروز خارش شدید و مزمن، توصیه می‌شود به پزشک خود مراجعه کنید تا تشخیص دقیق و درمان مناسب را دریافت کنید. مراقبت از سلامتی و بهبودی شما همواره در اولویت است.

رژیم غذایی مناسب می‌تواند نقش مهمی در کنترل و کاهش خارش گلو داشته باشد. در برخی موارد، آلرژی یا حساسیت غذایی می‌تواند خارش را تحریک کند. برای کنترل این موضوع، می‌توانید مواد غذایی آلرژی‌زا یا تحریک‌کننده برای گلو را از رژیم غذایی خود حذف کنید و به دنبال یک رژیم غذایی سالم و تنوع‌بخش باشید.

مصرف مواد غذایی سالم و غنی از مواد مغذی، مانند میوه‌ها، سبزیجات، ماهی، آجیل و غلات کامل می‌تواند به بهبود وضعیت گلو کمک کند. همچنین، مصرف مایعات و آب به مقدار کافی، می‌تواند خشکی دهان و گلو را کاهش داده و از خارش آن جلوگیری کند.

از ویژگی‌های رژیم‌های بهاره غفاری می‌توان به اختصاصی بودن و توجه آن‌ها به سلامتی در کنار تناسب اندام اشاره نمود. با کلیک بر روی رژیم لاغری آنلاین، همین حالا رژیم خود را دریافت کنید و برای کسب اطلاعات بیشتر بر روی غفاری دایت کلیک نمایید.

سوالات متداول

خارش گلو به چه علتی رخ می‌دهد؟

خارش در گلو ممکن است به دلایل متعددی از جمله آلرژی‌ها، حساسیت‌های غذایی، عفونت‌های ویروسی و باکتریایی، رفلکس اسید معده، عوارض جانبی داروها و کم آبی بدن ایجاد شود.

چه علائمی همراه با خارش گلو می‌تواند وجود داشته باشد؟

علائمی همچون خارش، آبریزش یا گرفتگی بینی، فشار سینوس‌ها، تورم، قرمزی و یا آبریزش چشم و همچنین خارش چشم‌ها و پوست، عطسه، و حس سنگینی در گلو ممکن است با خارش در ناحیه گلو همراه باشند.

آیا عوامل غذایی می‌توانند خارش گلو را تحریک کنند؟

بله، حساسیت غذایی و مصرف مواد غذایی نظیر مواد نگهدارنده و رنگ‌های مصنوعی می‌توانند خارش در گلو را تحریک کنند.

چگونه می‌توانم از خارش گلو پیشگیری کنم؟

برای پیشگیری، می‌توانید از مصرف مواد و غذاهای آلرژی‌زا خودداری کنید و رژیم غذایی سالم و منظمی را ردر پیش بگیرید. همچنین، از تماس با عوامل تحریک‌کننده مانند دود سیگار و آلودگی هوا و... خودداری کنید.

چه روش‌هایی برای درمان خارش گلو وجود دارد؟

درمان خارش گلو بستگی به علت اصلی آن دارد. در صورتی که ناشی از عوامل آلرژیک باشد، ممکن است آنتی‌هیستامین‌ها و داروهای ضد التهابی تجویز شوند. همچنین، در صورت عفونت ویروسی یا باکتریایی، داروها و آنتی‌بیوتیک‌ها ممکن است توصیه شوند.

آیا خاریدن گلو ممکن است نشانه ای از عفونت باکتریایی یا ویروسی باشد؟

بله، در صورتی که این خارش  همراه با عفونت‌های ویروسی و باکتریایی باشد.، بهتر است به پزشک مراجعه کنید تا تشخیص دقیق انجام شده و درمان مناسب برای شما تجویز شود.

چه مواردی ممکن است خارش گلو را تشدید کنند؟

استفاده از مواد غذایی آلرژی‌زا، تماس با عوامل تحریک‌کننده مانند دود سیگار، آلودگی هوا، تماس با مواد آلرژنی، و استرس ممکن است خارش گلو را تشدید کنند.

شربت برای خارش گلو و سرفه کدام است؟

برای کاهش خارش گلو و سرفه، یکی از داروهای معمولاً توصیه شده آنتی‌هیستامینی‌ها هستند. یکی از شربت‌های معروف در این دسته، "شربت بنادریل" (Benadryl) است که حاوی ماده موثره دیفن هیدرامین بوده و به عنوان یک آنتی‌هیستامین عمل می‌کند و خاریدن گلو و سرفه ناشی از عوامل آلرژیک را تسکین می‌دهد.

برای خارش گلو چه قرصی بخوریم؟

قرص سیتریزین برای درمان خارش گلو ناشی از آلرژی بسیار مؤثر است.

علت خارش گلو در شب چه می تواند باشد؟

خاریدن گلو در شب ممکن است به دلایل متعددی از جمله آلرژی‌های تنفسی، عفونت‌های تنفسی، خشکی گلو، آسم، ریفلاکس معده‌ای و حساسیت به تغییرات دمایی مرتبط باشد. همچنین، خشکی گلو در شب ممکن است به دلیل فعالیت‌های متعدد مانند استفاده از سیستم گرمایشی، استفاده از کولرهای هوای خشک، مصرف کم آبی و نقصان میزان تولید ترشحات توسط بدن رخ دهد.

آیا استفاده از جوش شیرین می تواند گلودرد را تسکین دهد؟

یکی از خواص جوش شیرین برای تسکین التهاب، خارش، درد و یا تحریک گلو که معمولا ناشی از یک عامل ویروسی است، می باشد. برای این منظور به یک فنجان آب گرم، نصف قاشق چای‌خوری نمک و نصف قاشق چای‌خوری نوش شیرین اضافه کرده و با هم مخلوط کنید. این مخلوط را سه بار در روز بنوشید.