علائم بیماری سیاه زخم چیست؟ آیا درمان دارد؟

سیاه زخم از آن دسته بیماری‌های مسری است که حتی شناخت نام نیز می‌تواند با ترس و دلهره همراه باشد. این بیماری مسری عفونی می‌تواند عواقب جبران‌ناپذیر و شدیدی داشته باشد. به همین دلیل همواره این سوال مطرح می‌گردد که بیماری سیاه زخم چیست؟ چگونه تشخیص داده می‌شود؟ آیا راهکاری برای درمان آن وجود دارد؟ می‌توان از بروز آن جلوگیری کرد یا خیر؟

سیاه زخم یا آنتراکس چیست؟

سیاه زخم که با نام آنتراکس نیز شناخته می‌شود، یک بیماری عفونی نادر اما جدی است که توسط باکتری باسیلوس آنتراسیس ایجاد می‌شود. این باکتری به طور طبیعی در خاک و در میان حیوانات گیاهخوار مانند گوسفند، بز و گاو یافت می‌شوند.

انسان‌ها می‌توانند از طریق تماس با محصولات حیوانی آلوده به باکتری، مانند پوست، مو، پشم یا گوشت، به سیاه زخم مبتلا شوند. همچنین استنشاق هاگ‌های باکتریایی موجود در هوا یا خوردن غذای آلوده می‌تواند منجر به بیماری شود. جالب است بدانید سیاه زخم به سه شکل پوستی، گوارشی و تنفسی ظاهر می‌شود. علائم هر یک از این بیماری‌ها با یکدیگر متفاوت است.

مطلب پیشنهادی: روش تشخیص بیماری لوپوس چیست؟

علائم بیماری سیاه زخم یا آنتراکس

بیماران مبتلا به سیاه زخم ممکن است طیف وسیعی از علائم را تجربه کنند. معمولا علائم بیماری بسته به نوع آن متفاوت است. از مهم‌ترین علائم انواع سیاه زخم می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• زخم بدون درد
• زخم تبدیل شونده به اسکار
• حالت تهوع
• استفراغ
• اسهال خونی
• درد شکم
• از دست دادن اشتها
• تب
• تب
• لرز
• سرفه خشک
• درد قفسه سینه
• تنگی نفس

انواع سیاه زخم

بیماری سیاه زخم را می‌توان به شکل زیر تقسیم‌بندی کرد:

سیاه زخم تنفسی

سیاه زخم تنفسی مرگبارترین نوع سیاه زخم است که از طریق استنشاق هاگ‌های باکتریایی موجود در هوا منتقل می‌شود.

علائم این عارضه معمولاً 1 تا 5 روز پس از استنشاق هاگ‌ها ظاهر می‌شوند و شامل تب، لرز، سرفه خشک، درد قفسه سینه و تنگی نفس می‌شود. لازم است بدانید سیاه زخم تنفسی می‌تواند به سرعت به ذات الریه و شوک سپتیک تبدیل شود و در صورت عدم درمان فوری بسیار کشنده است.

 

سیاه زخم گوارشی

سیاه زخم گوارشی از طریق خوردن گوشت آلوده یا فرآورده‌های حیوانی آلوده به هاگ‌های باکتری منتقل می‌شود.

علائم این بیماری معمولاً 1 تا 7 روز پس از مصرف غذای آلوده ظاهر می‌شوند و شامل حالت تهوع، استفراغ، اسهال خونی، درد شکم، از دست دادن اشتها و تب است‌. این نوع سیاه زخم مرگبارترین نوع است و در صورت عدم درمان سریع، می‌تواند منجر به نارسایی ارگان‌ها و مرگ شود.

 

سیاه زخم پوستی

سیاه زخم پوستی شایع‌ترین نوع سیاه زخم است که از طریق تماس با پوست یا محصولات حیوانی آلوده مانند پشم، پوست یا موی حیوانات آلوده منتقل می‌شود.

بیماران مبتلا به این عارضه ممکن است علائمی چون زخم بدون درد باشد که در صورت عدم درمان به سایر قسمت‌های بدن سرایت می‌کند.

 

علت بیماری سیاه زخم یا آنتراکس

باکتری‌های باسیلوس آنتراسیس مهم‌ترین عامل ایجاد کننده بیماری زخم سیاه هستند. هاگ این ویروس می‌توانند سال‌ها در خاک و محیط زیست زنده بمانند و در برابر شرایط نامساعد محیطی بسیار مقاوم هستند.

هنگامی که هاگ‌های باکتری وارد بدن انسان یا حیوان می‌شوند، می‌توانند فعال شده و شروع به تکثیر کنند. باکتری‌ها سموم قدرتمندی تولید می‌کنند که باعث علائم و عوارض بیماری سیاه زخم می‌شوند.

 

میزان مسری بودن بیماری سیاه زخم

میزان مسری بودن بیماری سیاه زخم به نوع بیماری بستگی دارد. به عنوان مثال آنتراکس پوستی کمترین میزان مسری بودن و سیاه زخم تنفسی بیشترین میزان مسری بودن را دارد. میزان مسری بودن سیاه زخم گوارشی نیز نسبتا کم است.

از آنجایی که ابتدا به این بیماری می‌تواند با علائم شدیدی همراه باشد، مراقبت از ابتلا به آن توصیه می‌گردد.

 

آیا بیماری سیاه زخم موجب مرگ می‌شود؟

متاسفانه باید بگوییم اگر این بیماری به موقع تشخیص داده نشود و درمان صورت نگیرد، ممکن است فرد تجربه‌گر مرگ باشد. البته میزان مرگ و میر به نوع سیاه زخم نیز بستگی دارد. به عنوان مثال خطر مرگ در سیاه زخم تنفسی زیاد و در سیاه زخم پوستی کم است.

بهترین راهکار این است که در همان ابتدای ظهور نشانه‌های بیماری به پزشک مراجعه کنید تا از تشدید شدت علائم و خطر مرگ جلوگیری نمایید.

 

تشخیص سیاه زخم

جهت تشخیص بیماری سیاه زخم پزشک در ابتدا علائم فرد و سابقه پزشکی وی را بررسی می‌کند. سپس درخواست آزمایش خون می‌دهد تا آنتی‌بادی‌های تولید شده توسط بدن در پاسخ به باکتری باسیلوس آنتراسیس را بیابید. ممکن است بیوپسی بافت برای بررسی باکتری باسیلوس آنتراسیس در محل عفونت نیز درخواست گردد.

گاهی نیز از تصویربرداری با اشعه ایکس یا سی تی اسکن نیز برای بررسی ریه‌ها و سایر اندام‌ها برای علائم عفونت استفاده می‌شود.

 

درمان آنتراکس

متاسفانه باید بگوییم تاکنون هیچ درمان موثری برای بیماری آنتراکس یافته نشده است. متخصصان معمولا برای کاهش عفونت و از بین بردن ویروس‌های این بیماری از آنتی بیوتیک‌های قوی چون سیپروفلوکساسین، داکسی سیکلین و پنی‌سیلین استفاده می‌کنند تا درمان و بهبودی حاصل شود.

روش های پیشگیری از ابتلا 

برای پیشگیری از بیماری سیاه زخم لازم است به نکات زیر توجه کنید:

 

• موثرترین راه برای پیشگیری از سیاه زخم در افراد در معرض خطر بالا مانند کارگران صنایع چرم و گوشت، دامپزشکان، آزمایشگاه‌های میکروبیولوژی و پرسنل نظامی استفاده از واکسن است.

 

• رعایت نکات ایمنی در هنگام کار با حیوانات و محصولات حیوانی ضروری است. اگر بسیار با حیوانات تماس دارید، ضروری است از از تماس با حیوانات بیمار یا مرده خودداری و هنگام دست زدن به حیوانات یا محصولات حیوانی، از دستکش و ماسک استفاده کنید. همچنین پس از اتمام کار دست خود را با آب و صابون بشویید.

 

• از تماس با خاک یا آب آلوده خودداری کنید. چرا که ویروس بیماری سیاه زخم ممکن است در خاک و آب آلوده وجود داشته باشد.

 

• از خوردن گوشت یا فرآورده‌های حیوانی خام یا کم پخته خودداری کنید.

مطلب پیشنهادی: بیماری پوستی گال چیست و چه علائمی دارد؟

نتیجه‌گیری

در این مطلب به بررسی بیماری سیاه زخم پرداختیم و اطلاعاتی را در رابطه با این بیماری بیان کردیم. اگر علائم ذکر شده برای این بیماری را دارید، هر چه سریع‌تر به پزشک مراجعه کنید و در کنار راهکارهای درمانی به تغذیه خود نیز توجه داشته باشید. چرا که تغذیه در درمان بیماری‌های عفونی بسیار حائز اهمیت است. جهت کسب اطلاعات بیشتر در خصوص بیماری خود ایمنی این مطلب از  غفاری دایت را مطالعه کنید.