بیماری لوپوس یا SLE چیست؟ چه کسانی به آن مبتلا می شوند؟

بیماری‌های خودایمنی به دسته‌‌ای از بیماری‌ها گفته می‌شود که در اثر تشخیص اشتباه سلول‌ها، بافت‌ها و اعضای بدن توسط سیستم ایمنی به عنوان عامل بیگانه رخ می‌دهد. بیماری لوپوس یکی از شایع‌ترین این بیماری‌ها است که بیشتر با ایجاد تغییرات پوستی شناخته می‌شود. افرادی که به این بیماری مبتلا می‌شوند معمولا علائم مختلفی دارند. اما آیا تاکنون از خود پرسیده‌اید که این بیماری چگونه درمان می‌شود؟ آیا امکان کنترل آن وجود دارد؟ آیا می‌توان از آن پیشگیری کرد؟

بیماری لوپوس چیست؟

لوپوس، که به آن لوپوس اریتماتوز سیستمیک (SLE) نیز گفته می‌شود، یک بیماری خودایمنی مزمن است که در آن سیستم ایمنی بدن به اشتباه به سلول‌های سالم حمله می‌کند. این حمله منجر به التهاب و درد در مفاصل، عضلات، پوست و سایر اندام‌ها می‌شود.

لوپوس بیشتر در زنان بین سنین 15 تا 45 سالگی رخ می‌دهد، اما می‌تواند در مردان و کودکان نیز ایجاد شود. علائم این بیماری می‌تواند از خفیف تا شدید متغیر باشد و دوره‌های عود و فروکش را شامل شود. افرادی که از این عارضه رنج می‌برند، طیف وسیعی از علائم را تجربه خواهند کرد.

علائم بیماری لوپوس

بیماری لوپوس منجر به بروز یک سری علائم خواهد شد. شناخت این علائم به افراد و پزشک در رسیدن به یک تشخیص صحیح کمک خواهد کرد. از مهم‌ترین علائم بیماری لوپوس می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• درد و تورم مفاصل
• خستگی
• تب
• بثورات پوستی، به خصوص روی صورت و گونه‌ها
• ریزش مو
• زخم دهان
• تورم غدد لنفاوی
• درد قفسه سینه
• تنگی نفس
• کبودی یا خونریزی آسان
• حساسیت به نور خورشید

علل ابتلا به بیماری لوپوس

 علت دقیق بیماری لوپوس هنوز به طور کامل شناخته نشده است، اما محققان بر این باورند که ترکیبی از عوامل ژنتیکی و محیطی در بروز این بیماری نقش دارند. بدین معنی که افراد دارای سابقه خانوادگی بیشتر در خطر ابتلا به این عارضه هستند. علاوه بر موارد ذکر شده قرارگیری در معرض نور خورشید، مصرف برخی از داروها چون داروهای ضدفشار خون و ضد تشنج، هورمون‌های زنانه به خصوص در دوران بارداری و یائسگی و ابتلا به برخی عفونت‌ها احتمال ابتلا به این بیماری را بیشتر می‌کند.

مطلب پیشنهادی: تقویت سیستم ایمنی با ۷ راهکار موثر 

نحوه تشخیص بیماری

تشخیص لوپوس به دلیل تنوع علائم و شباهت آن با برخی بیماری‌های دیگر، می‌تواند چالش‌برانگیز باشد. با این حال، پزشکان با استفاده از روش‌های مختلف می‌توانند به طور دقیق این بیماری را تشخیص دهند.

پزشک ابتدا در مورد سابقه پزشکی، علائم و سابقه خانوادگی شما سوال می‌کند و سپس شما را معاینه فیزیکی می‌کند تا علائم شایع لوپوس مانند بثورات پوستی، درد و تورم مفاصل، تب و خستگی را بررسی کند. سپس توسط پزشک آزمایش خون برای بررسی وجود آنتی‌بادی‌های ضد هسته‌ای (ANA) که در 90 درصد افراد مبتلا به لوپوس مثبت است، درخواست می‌شود.

در صورت مثبت بودن آزمایش ANA، ممکن است آزمایشات دیگری برای بررسی دقیق‌تر بیماری و رد سایر علل احتمالی علائم شما انجام شود. این آزمایشات می‌توانند شامل شمارش کامل خون، آزمایش ادرار، تست‌های عملکرد کبد و کلیه، بیوپسی پوست یا کلیه و تصویربرداری با اشعه ایکس یا MRI باشند. در نهایت برای تشخیص قطعی تمامی یافته‌ها کنار یکدیگر قرار می‌گیرد و با معیارهای استاندارد مقایسه می‌شود.

درمان لوپوس

متاسفانه باید بگوییم که تا زمان نگارش این مقاله هیچ درمان قطعی برای بیماری لوپوس یافت نشده است اما می‌توان با استفاده از یک سری راهکارها از تشدید علائم و آسیب دیدن بیشتر بدن جلوگیری کرد. از مهم‌ترین روش‌های درمان این عارضه می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

 

۱- دارو درمانی

دارو درمانی یکی از ستون‌های اصلی در درمان لوپوس محسوب می‌شود و با هدف کنترل التهاب، کاهش علائم و پیشگیری از آسیب به اندام‌ها در افراد مبتلا به این بیماری خودایمنی انجام می‌‌گیرد. طیف وسیعی از داروها برای لوپوس تجویز می‌شوند که هر کدام مکانیسم اثر و کاربرد خاص خود را دارند. داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs) مانند ایبوپروفن و ناپروکسن برای تسکین درد و التهاب مفاصل و عضلات، هیدروکسی کلروکین، کورتیکواستروئیدها و داروهای سرکوب‌کننده سیستم ایمنی مانند آزاتیوپرین و مایکوفنولات موفتیل از مهم‌ترین داروهای تجویز شده برای بیماری لوپوس هستند.

 

۲- فیزیوتراپی و کاردرمانی 

فیزیوتراپی و کاردرمانی دو جزء مهم در توانبخشی بیماران مبتلا به لوپوس هستند که به آن‌ها در مدیریت علائم، بهبود عملکرد و حفظ استقلال در زندگی روزمره کمک می‌کنند.

فیزیوتراپی بر روی تقویت عضلات و مفاصل، افزایش دامنه حرکتی، کاهش درد و التهاب و بهبود تعادل و هماهنگی تمرکز دارد. متخصص فیزیوتراپ با توجه به نیازها و شرایط هر بیمار، برنامه‌ای متشکل از تمرینات ورزشی، کششی و تقویتی را طراحی می‌کند.

 

۳- درمان‌های خانگی بیماری لوپوس

بیماران مبتلا به لوپوس با یک سری روش‌های خانگی می‌توانند اثرات ناشی از این بیماری را کاهش دهند. استفاده از کمپرس آب سرد و گرم می‌تواند با کاهش التهاب به تسکین درد کمک کند.

مصرف دمنوش‌‌های گیاهی دارای خاصیت ضد التهاب مانند دمنوش زنجبیل، دمنوش لیمو، دمنوش جعفری و ... نیز بسیار مفید است. بررسی‌های علمی نشان داده که مصرف یک رژیم غذایی سرشار از میوه‌ها، سبزیجات، غلات کامل، حبوبات و چربی‌های سالم مانند اسیدهای چرب امگا 3 می‌تواند به کاهش التهاب و بهبود سلامت کلی بدن کمک کند.

مطلب پیشنهادی: بررسی خواص شگفت انگیز زنجبیل برای سلامتی و ایمنی بدن 

عوارض بیماری SLE

عدم درمان لوپوس می‌تواند عوارض بسیاری را برای فرد بیمار به همراه داشته باشد. از مهم‌ترین این عوارض می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

 

• حمله به مفاصل و عضلات: التهاب مزمن ناشی از لوپوس می‌تواند مفاصل و عضلات را درگیر کرده و منجر به درد، تورم، سفتی و محدودیت حرکتی شود. در موارد شدید، این امر می‌تواند به آسیب دائمی مفاصل و ناتوانی منجر شود.

 

• آسیب به کلیه‌ها: گلومرولونفریت، التهاب و آسیب به واحدهای تصفیه کننده کلیه (گلومرول‌ها) از عوارض شایع و خطرناک لوپوس است. در صورت عدم درمان، می‌تواند منجر به نارسایی کلیه و نیاز به دیالیز یا پیوند کلیه شود.

 

• مشکلات قلبی و عروقی: لوپوس خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی و عروقی مانند التهاب غشاهای قلب (پریکاردیت و اندوکاردیت)، التهاب رگ‌های خونی (واسکولیت) و تشکیل لخته‌های خونی را افزایش می‌دهد. این امر می‌تواند منجر به سکته قلبی، سکته مغزی و سایر مشکلات قلبی عروقی شود.

 

• آسیب به سیستم عصبی: در برخی موارد، لوپوس می‌تواند سیستم عصبی مرکزی را تحت تاثیر قرار داده و منجر به سردرد، تشنج، گیجی، مشکلات حافظه و حتی سکته مغزی شود.

 

• مشکلات ریوی: التهاب ریه (پلوریزی) و خونریزی ریه از عوارض potentially serious لوپوس هستند که می‌توانند تنفس را دشوار کرده و به اکسیژن‌رسانی به بدن آسیب برسانند.

 

• خونریزی و کم‌خونی: لوپوس می‌تواند باعث اختلال در عملکرد پلاکت‌ها و سلول‌های خونی شده و خطر خونریزی و کم‌خونی را افزایش دهد.

 

• زایمان زودرس و مشکلات بارداری: زنان مبتلا به لوپوس در معرض خطر بیشتر زایمان زودرس، سقط جنین و پره‌اکلامپسی (فشار خون بالا در دوران بارداری) قرار دارند.

 

• افسردگی و اضطراب: درد مزمن، خستگی و مشکلات سلامتی ناشی از لوپوس می‌تواند منجر به افسردگی و اضطراب در افراد مبتلا شود. بنابراین اگر از این بیماری رنج می‌برید ضروری است به سلامت روان خود توجه داشته باشید.

 

SLE و تغییر وزن

یکی از مهم‌ترین تغییراتی که در اکثر بیماران دیده می‌شود کاهش یا افزایش وزن است. درد و خستگی ناشی از لوپوس می‌تواند افراد را از انجام فعالیت‌های بدنی و ورزش باز دارد و به مرور زمان منجر به افزایش وزن شود. علاوه بر این در اثر التهاب ناشی از این بیماری در متابولیسم بدن اختلال ایجاد شده و کاهش وزن صورت می‌گیرد.

افسردگی به عنوان یکی از عوارض شایع لوپوس، می‌تواند بر اشتها و تمایل به فعالیت بدنی تاثیر منفی بگذارد و منجر به تغییرات ناخواسته در وزن شود. از دیگر دلایل تغییرات وزنی در بیماران مبتلا به این عارضه می‌توان به مصرف داروهایی چون کورتیکواستروئیدها اشاره کرد.

 

لوپوس در دوران بارداری

بارداری با تغییرات هورمونی قابل توجهی همراه است که می‌تواند سیستم ایمنی بدن را تحت تاثیر قرار دهد. این امر در زنانی که مستعد ابتلا به لوپوس هستند، می‌تواند منجر به فعال شدن بیماری یا تشدید علائم آن شود.

بارداری باعث افزایش حجم خون و فشار خون می‌شود که می‌تواند بر سیستم ایمنی بدن و عملکرد رگ‌های خونی تاثیر بگذارد. جفت نیز نقشی کلیدی در بارداری دارد و ممکن است در برخی از زنان، سلول‌هایی تولید کند که سیستم ایمنی بدن را تحریک کرده و منجر به بروز لوپوس یا تشدید آن شود.

 

روش های پیشگیری

در حالی که در حال حاضر هیچ راه قطعی برای پیشگیری از لوپوس وجود ندارد، با اتخاذ برخی اقدامات می‌توانید خطر ابتلا به این بیماری خودایمنی را کاهش دهید و یا از شعله‌ور شدن علائم آن در صورت ابتلا، جلوگیری کنید. از مهم‌ترین این راهکارها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

محافظت در برابر نور خورشید

اشعه ماوراء بنفش خورشید می‌تواند باعث تشدید علائم لوپوس و فعال شدن بیماری در افراد مستعد شود. همیشه از ضد آفتاب با SPF 30 یا بالاتر به صورت روزانه، حتی در روزهای ابری، استفاده کنید. هنگام قرار گرفتن در معرض نور خورشید، از کلاه، عینک آفتابی و لباس‌های محافظ مانند پیراهن آستین بلند و شلوار بلند استفاده نمایید. تا حد امکان از حضور در زیر نور مستقیم خورشید به خصوص در ساعات اوج تابش (10 صبح تا 4 بعد از ظهر) بپرهیزید.

 

حفظ وزن ایده‌آل

چاقی می‌تواند خطر ابتلا به لوپوس و همچنین تشدید علائم آن را در افراد مبتلا افزایش دهد. بنابراین ضروری است یک رژیم غذایی متعادل و سرشار از میوه‌ها، سبزیجات، غلات کامل و پروتئین بدون چربی پیروی کنید. حداقل 30 دقیقه فعالیت بدنی متوسط در بیشتر روزهای هفته داشته باشید. صورت نیاز، با کمک یک متخصص تغذیه وزن خود را به سطح ایده‌آل برسانید.

مدیریت استرس

استرس می‌تواند علائم لوپوس را تشدید کند. هر شب 7 تا 8 ساعت خواب با کیفیت داشته باشید. از دوستان، خانواده و گروه‌های حمایتی برای دریافت کمک و تقویت روحیه خود استفاده کنید. روش‌هایی مانند یوگا، مدیتیشن، تنفس عمیق و ورزش‌های ذهن و بدن را برای مدیریت استرس خود تمرین کنید. با روش های مدیریت استرس و اضطراب در این مقاله از غفاری دایت بیشتر آشنا شوید. 

 

دور ماندن از محرک‌ها

از مصرف سیگار و نوشیدنی‌های الکلی جدا خودداری کنید. به بهداشت فردی خود بسیار اهمیت دهید و سعی کنید در معرض آلاینده‌ها و مواد شیمیایی مضر نیز قرار نگیرید.

 

چه کسانی بیشتر در خطر ابتلا به بیماری لوپوس هستند؟

ابتلا به لوپوس می‌تواند تحت تاثیر عوامل متعددی باشد، اما برخی از افراد به طور ذاتی در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به این بیماری خودایمنی قرار دارند. بررسی‌های علمی نشان می‌دهد که ریسک ابتلا به لوپوس در بانوان، افراد دچار تغییرات هورمونی، افراد بین 15 تا 45 ساله، افراد آمریکایی آفریقایی تبار، اسپانیایی تبار، آسیایی و بومیان آمریکا و همچنین افرادی در تماس زیاد با محرک‌های طبیعی چون نور خورشید هستند، بسیار بیشتر از سایرین است.

مطلب پیشنهادی: بهترین روش تنظیم هورمون های زنانه چیست؟

چه زمانی برای درمان لوپوس باید به پزشک مراجعه کرد؟

بیماری لوپوس از آن دسته بیماری‌هایی است که قبل از عود‌ با یک سری علائم چون خستگی شدید، احساس سردرد و سرگیجه، تب، درد در مفاصل و ... خود را نشان می‌دهد. بسیار مهم است که از همان ابتدای مشاهده این علائم به پزشک مراجعه کنید تا اقدامات درمانی لازم هر چه سریع‌تر برای شما آغاز شود. قطعا اگر این بیماری در همان ابتدای بروز تشخیص داده بشود می‌تواند از پیشرفت زیاد آن جلوگیری کرد. بنابراین اگر هر کدام از علائم ذکر شده را دارید، ضروری است برای شناخت بیماری هر چه سریع‌تر به پزشک مراجعه کنید.

 

سخن پایانی

در این مطلب به بررسی بیماری لوپوس پرداختیم و سعی کردیم اطلاعات مناسبی را در این باره مطرح کنیم. قطعا داشتن لایف استایل سالم برای تمامی کسانی که از این بیماری رنج می‌برند، ضروری است. اگر مبتلا به این عارضه هستید، بهتر است به صورت منظم ورزش کنید و تغذیه مناسب داشته باشید تا بتوانید اثرات بیماری را به طور قابل توجهی کاهش دهید.

اگر اضافه وزن دارید، چربی بسیار برای شما مهم خواهد بود. قطعا با کمک متخصصان ما در غفاری دایت می‌توانید در یک بازه زمانی کوتاه به وزن ایده‌آل خود دست یابید. برای این منظور لینک رژیم من را لمس نمائید.