سوداوی چیست؟ 7 راهکار دفع مزاج سوداوی

ابن سینا در کتاب قانون در طب، سودا را خلطی می داند که سنگین، سیاه، سرد و خشک است و ته نشین شدن آن در بدن، آثار خاصی بر اعضا می گذارد. او سودا را برای بدن ضروری می داند، به شرطی که در تعادل باشد.

در طب سنتی چهار نوع طبع وجود دارد که شامل سرد و خشک، سرد و تر، گرم و خشک و گرم و تر هستند و آنها را همچنین به ترتیب با نام های سوداوی، بلغمی، صفراوی و دموی می شناسند.

در کتب طب سنتی مانند القانون از ابن سینا و الحاوی از رازی، این مزاج به عنوان یکی از پیچیده ترین و تأثیرگذارترین طبع ها معرفی شده است.

سودا در طب سنتی به عنوان یکی از اخلاط چهارگانه (صفرا، دم، بلغم، سودا) معرفی می شود و غلبه بر آن تأثیراتی عمیق بر جسم و روان دارد.

چهار مزاج اصلی عبارت اند از:

• دموی (گرم و تر)
• صفراوی (گرم و خشک)
• بلغمی (سرد و تر)
• سوداوی (سرد و خشک)

هر فرد، با یکی از این مزاج ها یا ترکیبی از آن ها متولد می شود که به آن «مزاج غالب» گفته می شود. این مزاج بر ظاهر، رفتار، روان، تمایلات، نوع بیماری ها و واکنش های بدن فرد تاثیر گذار است.

مزاج سوداوی چیست؟

مزاج سوداوی از ترکیب عناصر خاک و ویژگی های سرد و خشک شکل می گیرد. یعنی افرادی با این مزاج، گرایش به سردی مزاج و خشکی جسم و روان دارند. افراد با مزاج سوداوی معمولاً پوستی تیره تر، خشک و حساس دارند. این افراد مستعد اختلالات گوارشی مزمن، یبوست و کاهش اشتها هستند.

سودا در لغت به معنی «سیاه» است و در طب سنتی، اخلاط چهارگانه با رنگ خاصی مشخص می شوند؛ سودا نیز با رنگ سیاه و ثقل در ته نشین شدن همراه است.

ویژگی های جسمی و فیزیولوژیکی افراد سوداوی

در بدن افراد سوداوی، ویژگی های سردی و خشکی با نمودهای مختلفی دیده می شود:

1- ظاهر فیزیکی

• پوست: اغلب خشک، تیره و سرد است.
• موها: پرپشت، تیره، زبر و دارای ریزش پراکنده.
• بدن: لاغر و استخوانی، با اندامی سفت و عضلات خشک.
• چشم ها: عمیق، درخشان و گاهی همراه با حلقه های تیره زیر چشم.
• حرکات: آهسته اما دقیق و با تمرکز بالا.

2- گوارش و تغذیه

• اشتهای کم، ولی دستگاه گوارش حساس.
• یبوست یکی از شایع ترین مشکلات.
• تمایل به خوردن غذاهای گرم و شیرین.
• نوشیدن آب زیاد به آن ها کمک نمی کند مگر اینکه دمای آن ولرم یا گرم باشد.

3- خواب

• خواب سبک، کوتاه و پُر از رویا.
• مستعد بی خوابی های شبانه یا بیدار شدن های مکرر.

4- واکنش بدن به فصول

• در فصل پاییز یا زمستان حال عمومی آن ها بدتر می شود.
• در بهار و تابستان حال شان کمی بهتر است اما از گرمای شدید هم بیزارند.

ویژگی های روانی و رفتاری افراد سوداوی

یکی از دلایل جذابیت مزاج سوداوی، تأثیر عمیق آن بر حالات روانی و رفتاری فرد است.

1- تفکر و تحلیل

• افراد سوداوی، تحلیل گر، عمیق، اهل تفکر و جزئی نگر هستند.
• تصمیم گیری آن ها زمان بر ولی دقیق است.
• بیشتر از احساس، از عقل و منطق پیروی می کنند.

2- احساسات و خلق و خو

• مستعد اضطراب، افسردگی و وسواس.
• معمولاً ساکت، کم حرف، درون گرا و محتاط اند.
• نگرانی بیش از حد برای آینده و مسائل کنترل نشده دارند.

3- روابط اجتماعی

• در انتخاب دوست بسیار وسواس دارند و به سختی اعتماد می کنند.
• وفادار، عمیق و محتاط در روابط عاطفی.
• تنهایی را به روابط سطحی ترجیح می دهند.

4- نقاط قوت و ضعف روانی

• نقاط قوت: برنامه ریزی دقیق، انضباط بالا، تعهد کاری، تفکر استراتژیک.
• نقاط ضعف: تمایل به خودخوری، بدبینی، ترس های درونی و شک در تصمیم ها.

بیماری ها و اختلالات رایج در مزاج سوداوی

مزاج سوداوی اگر دچار سوء مزاج (افراط یا تفریط) شود، بستر بیماری هایی خواهد شد که عمدتاً ماهیتی سرد و خشک دارند و به بیماری های رایج زیر مبتلا می شوند:

• یبوست مزمن
• افسردگی و اختلالات خلقی
• وسواس فکری و عملی
• بی خوابی
• سردی اندام ها
• تیرگی و لک صورت
• بیماری های عصبی و تیک های عصبی
• ریزش مو
• مشکلات قاعدگی در زنان
• زخم معده ناشی از استرس

عوارض افزایش سودا در بدن

عوارض مزاج سوداوی نه تنها بر زندگی خود فرد تاثیر می گذارد بلکه می تواند سبب آزار اطرافیان شود؛ به همین دلیل دفع سودا و مصرف غذاهای سودابر برای این افراد باید در اولویت قرار بگیرد.

افرادی که سوداوی هستند، باید تلاش کنند، رژیم لاغری و رژیم غذایی خود را طوری تنظیم نمایند که سودا در بدن آن ها افزایش پیدا نکند و به همین دلیل باید از مواد غذایی با طبع گرم استفاده کنند تا مصلح طبع آن ها باشد و آن را متعادل سازد.

همچنین مصرف غذاهایی که سردی هستند نیز باید به حداقل برسد و در صورت مصرف، باید همراه با میزان کافی مصلح باشد.

افزایش سودا در بدن عوارضی دارد که روی سلامتی فرد و همچنین وزن او تاثیر می گذارد؛ به همین دلیل باید تلاش کنید با متعادل نمودن رژیم غذایی خود از تجمع سودا و اضافه وزن یا کاهش وزن سریع شدید، خودداری کنید.

7 راهکار تعادل بخشی به مزاج سوداوی (بر اساس دیدگاه طب سنتی)

مزاج سوداوی یعنی ترکیب سردی و خشکی؛ یعنی فردی که ممکن است از درون یخ زده باشد و از بیرون شکننده.

بنابراین تمام نسخه های درمانی برای تعادل مزاج سوداوی باید گرمی ببخشند و نرمی بیافرینند. در اینجا، ۷ راهکار کلیدی با توصیه هایی کاربردی و ساده از حکمای بزرگ طب ایرانی آمده است:

۱- تغذیه گرم و تر؛ پایه تعدیل سودا

چه بخوریم؟

• شیر گرم با کمی عسل، پیش از خواب
• خورشت هایی با گوشت گوسفند یا مرغ رسمی با ادویه های گرم مثل دارچین، زنجبیل، زیره
• آش جو، سوپ سبزیجات گرم مزاج مثل شلغم، هویج، تره، جعفری
• میوه های گرم و ملایم مثل انجیر، انگور، مویز، خرما، سیب زرد، سیب پخته
• مغزها مانند بادام درختی، پسته، گردو (در حد کم)
• روغن های طبیعی مانند روغن زیتون، روغن بادام شیرین، روغن کنجد

پیشنهاد می کنیم برای تغذیه بهتر مقاله انواع صبحانه ضد سودا، را مطالعه نمایید

چه نخوریم؟

• غذاهای صنعتی، مانده، فریزری
• عدس، بادمجان، قارچ، لبنیات سرد مانند ماست ترش، دوغ، شیر سرد
• نوشیدنی های سرد، آب یخ، نوشابه
• غذاهای خشک و بی روغن مانند فست فود و تنقلات بازاری

۲- خواب و بیداری منظم؛ ترمیم گر روان

برای داشتن خوابی آرام و متعادل، بهتر است پیش از ساعت ۱۱ شب به رختخواب بروید و از نور زیاد موبایل قبل از خواب پرهیز کنید.

ایجاد یک روتین آرام کننده مانند نوشیدن دمنوش، حمام گرم یا مطالعه کتاب ذهن را آرام می کند. اگر دچار بی خوابی هستید، مصرف دمنوش هایی مثل سنبل الطیب، گل گاوزبان یا اسطوخودوس همراه با عسل توصیه می شود.

این اقدامات به ویژه برای افراد با مزاج سوداوی مفید است، چرا که ذهن فعال آن ها اگر بدون وقفه کار کند، باعث فرسودگی بدن و افسردگی روان می شود. خواب منظم، یعنی خاموش کردن افکار اضافه و دادن فرصت بازیابی به ذهن و بدن.

۳- ورزش ملایم روزانه؛ حرکت برای روان

برای حفظ تعادل روانی و کاهش اثرات مزاج سوداوی، توصیه می شود روزانه ۳۰ دقیقه در فضای باز پیاده روی کنید و در کنار آن، یوگا، تای چی یا حرکات کششی همراه با تنفس عمیق را در برنامه روزانه خود بگنجانید.

همچنین کوه پیمایی سبک یا دوچرخه سواری آرام در آخر هفته ها بسیار مفید است. این نوع تحرکات ملایم، به جای افزایش سودا مانند ورزش های پرشدت، ذهن را تهویه کرده و حس خمودگی و بی حالی را از بین می برد و به تنظیم انرژی روانی و جسمی کمک می کند.

۴- پرهیز از تنهایی طولانی؛ ضد افسردگی طبیعی

برای شکستن انزوا و کاهش اثرات منفی مزاج سوداوی، می توانید در یک جمع هنری، فرهنگی یا خیریه عضو شوید، هر روز با یک دوست یا آشنا تماس بگیرید، در جلسات کتاب خوانی یا کلاس های آموزشی حضوری شرکت کنید و برنامه ای برای دورهمی خانوادگی هفتگی حتی اگر کوتاه باشد داشته باشید.

زیرا سودا با تنهایی رشد می کند اما حضور در کنار انسان های پر انرژی، گرما، نرمی و طراوت را به روح می دمد و به بازسازی روانی فرد کمک می کند.

۵- مراقبه و تخلیه ذهن؛ تنفس روح

برای آرام سازی ذهن و کاهش بار افکار مزاحم در افراد با مزاج سوداوی، نوشتن احساسات، افکار و دغدغه ها در یک دفترچه مخصوص بسیار مؤثر است.

همچنین مدیتیشن با تمرکز بر تنفس یا صدایی آرام بخش مانند باران، ذکرهایی آرام کننده مانند یافتن آرامش در لحظه اکنون و دعا و نیایش بدون اجبار و صرفاً برای اتصال با درون، به تدریج ذهن را از تردیدها و افکار منفی تهی می سازد.

مدیتیشن در واقع تمرینی برای پذیرش، رهاسازی و نور رسانی به تاریک خانه فکر است، جایی که سودا معمولاً لانه می کند.

۶- هنر، موسیقی و خلاقیت؛ روغن کاری مغز سوداوی

برای فعال نگه داشتن روان و جلوگیری از رکود ذهنی در افراد با مزاج سوداوی، فعالیت هایی مانند نواختن یا شنیدن موسیقی سنتی یا مبتنی بر صداهای طبیعت، نقاشی، خطاطی، طراحی و خوشنویسی بسیار مؤثر هستند.

همچنین انجام کارهای دستی مانند شمع سازی، گلدوزی یا سفال گری و نیز عکاسی از طبیعت یا نوشتن شعر و دل نوشته، راه هایی عالی برای جاری سازی احساسات درونی اند.

سوداوی ها ذاتاً عمیق اند اما اگر این عمق به رکود بینجامد، افسردگی در پی خواهد داشت. هنر ابزاری است برای جریان دادن به این عمق و تبدیل آن به آرامش، معنا و پویایی روان.

۷- استفاده از روغن ها و حمام گرم؛ نوازش جسم

برای تسکین مزاج سوداوی و کاهش خشکی روان، پیشنهاد می شود پیش از خواب بدن را با روغن هایی مانند بنفشه، بابونه یا بادام شیرین به آرامی ماساژ دهید. پ

همچنین حمام گرم با بخار ملایم دو تا سه بار در هفته می تواند تأثیر آرام بخش عمیقی بر جسم و روان داشته باشد. افزودن گلاب یا اسانس اسطوخودوس به آب حمام نیز آرامش را دوچندان می کند.

حرارت بیرونی باعث نرمی و رهایی سودا درونی می شود؛ چرا که خشکی پوست اغلب بازتابی از خشکی روان است و این پوست و روان خشک، نیاز به نوازش و لطافت دارند.

دلایل ایجاد طبع سوداوی چیست؟

افزایش سودا در بدن معمولاً نتیجه سبک زندگی ناسالم و ناهماهنگ با طبیعت بدن است. بسیاری از عادت های روزمره که بی اهمیت به نظر می رسند، در واقع زمینه ساز افزایش این خلط در بدن می شوند.

برای مثال، استفاده طولانی مدت و مداوم از وسایلی مانند موبایل و رایانه که امواج الکترومغناطیسی منتشر می کنند، باعث بر هم خوردن تعادل مزاجی می شود.

همچنین بی خوابی، دیر خوابیدن یا خوابیدن در زمان های نامناسب مانند صبح یا هنگام غروب، بدن را مستعد تولید سودا می کند.

قرار گرفتن در معرض سرما یا گرمای شدید، فشار جسمی بیش از حد و حتی برخی ورزش های سنگین که به بدن آسیب می زنند نیز در این روند نقش دارند.

از سوی دیگر، مصرف بی رویه خوراکی های با طبع سرد و خشک، میوه های نارس، یا داروهایی که طبع سرد دارند، سودا را در بدن افزایش می دهد.

عادات تغذیه ای نادرستی مانند ایستاده غذا خوردن، پرخوری یا بی نظمی در وعده ها نیز مؤثر هستند. بی تحرکی فکری و جنسی، خواب زیاد و نشستن های طولانی مدت هم از دیگر عواملی اند که می توانند سیستم مزاجی بدن را دچار اختلال کرده و زمینه ساز غلبه سودا شوند.

بنابراین اصلاح سبک زندگی نقش کلیدی در پیشگیری از افزایش سودا دارد. پیشنهاد میشود برای آشنایی با روش های لاغری به لینک مربوطه مراجعه نمایید.

غذاهای مضر و ممنوعه برای برای افراد با مزاج سوداوی

مصرف بیش از حد برخی از مواد غذایی  سبب افزایش سودا در بدن شود از جمله مواد می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• سوسیس و کالباس
• اسپاگتی و لازانیا
• برنج سفید
• ماهی دودی
• حبوباتی همچون عدس و لوبیا
• سبزیجاتی همچون کرفس، جعفری، بروکلی، هویج، کدو حلوایی و...
• میوه هایی همچون موز، گلابی، انگور، طالبی، آناناس، انبه و خربزه
• انواع تن و کنسرو
• مواد غذایی که به آن ها نگهدارنده و رنگ مصنوعی زیادی زده باشند.

معرفی بهترین دمنوش‌های گیاهی برای دفع سریع سودا

همانطور که گفته شد یکی از عوارض افزایش سودا در بدن استرس و اضطراب است؛ به همین دلیل مصرف دمنوش هایی که به کاهش استرس کمک می کنند و در آرامش اعصاب نقش دارند، به دفع سودا کمک می کند.

از جمله دمنوش های دفع سودا می توان به دمنوش لاغری گل گاوزبان همراه با به لیمو و دمنوش گل محمدی همراه با رزماری اشاره کرد.

دمنوش بابونه نیز به تقویت معده کمک می کند و پس از مصرف غذاهای سودایی، به عنوان یک سودابر عمل کرده و آسیب های آن را کاهش می دهد.

همچنین دمنوش گزنه به دلیل طبع گرمی که دارد یکی از دمنوش های دفع سودا است که به تقویت معده و کلیه در کسانی که به دلیل افزایش سودا آسیب دیده اند، کمک می کند.

برخی عرقیات نیز در دفع سودا موثر هستند که از آن میان می توان به سرکه انگبین برای دفع سودا اشاره کرد. اغلب عرقیاتی که طبع گرم دارند، می توانند به بهبود عوارض سودا در بدن کمک کنند.

بررسی خواص چغندر، رابطه لبو و فشار خون بالا، خواص لبو برای پوست، خواص آب لبو قرمز خام و آب لبو برای کبد چرب در مقاله خواص لبو قرمز برسی شده است به لینک مربوطه مراجعه نمایید.

تأثیر ورزش بر پاکسازی سودا و تعادل مزاج سودایی

همانطور که گفته شد، علائم دفع سودا از بدن یکی از رفتارهای نادرستی که سبب افزایش سودا در بدن می شود، نشستن به مدت طولانی و عدم تحرک است؛ به همین دلیل ارتباط ورزش و دفع سریع سودا کاملاً واضح است.

می توان در روز زمان کوتاهی، در حدود حداقل ۳۰ دقیقه، برای انجام ورزش های سبکی که به درمان سریع سودا کمک می کند، اختصاص داد.

پیاده روی یکی از ورزش هایی است که برای دفع سودا موثر واقع می شود، انجام حداقل ۳۰ دقیقه از آن در طول روز، نه تنها به درمان سریع سودا بلکه به کاهش وزن و افزایش متابولیسم کمک می کند.

کسانی که علاقه به پیاده روی ندارند، از دوچرخه سواری و یا دویدن برای دفع سریع سودا استفاده می کنند؛ البته پیش از انجام این ورزش ها باید بدن خود را گرم کنید و درباره تغذیه قبل از ورزش بدانید.

یکی از راه های ساده برای انجام ورزش و درمان سریع سودا در بدن، انجام حرکات کششی هنگام بیدار شدن از خواب و بیرون آمدن از رختخواب است؛ زیرا به شما کمک می کند در ابتدای روز سرحال شوید.

انواع دیگری از ورزش ها همچون سوارکاری، تیراندازی، شنا به عنوان ورزش های ملایم برای درمان سریع سودا مناسب است.

در ارتباط با اینکه بارهنگ برا چی خوبه مطلبی در غفاری دایت نوشته شده است با عنوان خواص بارهنگ چیست برای اطلاعات بیشتر به آن مطلب مراجعه نمایید.

دفع سودا با اصلاح سبک زندگی، راهی به سوی تعادل مزاج

همانطور که گفته شد پرخوری و عدم تحرک در افزایش سودا در بدن موثر است و علاوه بر آن سبب چاقی می شود.

یکی از بهترین راه هایی که به شما برای دفع سودا کمک می کند، پیروی از یک غذای رژیمی سالم است که نه تنها مصرف مواد سوداوی در آن کم باشد بلکه در کنار آن، از پرخوری و اضافه وزن شما جلوگیری کند.

به همین دلیل باید در کنار رعایت کردن سفارش های طب سنتی از یک رژیم لاغری متعادل و اصولی استفاده نماید.

بهاره غفاری یکی از بهترین مشاوران تغذیه با تایید از وزارت بهداشت، به شما رژیمی متناسب با ویژگی ها و شرایط اختصاصی شما ارائه می دهد که شما را به تناسب اندام و وزن ایده آل خود برساند.

بنابراین برای تغییر سبک زندگی و افزایش سلامتی خود، همین حالا بر روی رژیم لاغری اختصاصی کلیک کنید و یا با کلیک بر روی غفاری دایت به سایت وارد شده و اطلاعات مورد نیاز خود را به دست آورید.

سوالات متداول

آیا مزاج سوداوی بد است؟

ابداً! هر مزاجی اگر در تعادل باشد، زیبا و کاربردی است. سوداوی ها اگر خود را بشناسند و سبک زندگی شان را متناسب با مزاج شان تنظیم کنند، از دقیق ترین، موفق ترین، صبورترین و مسئولیت پذیرترین افراد جامعه هستند.

آیا افراد سوداوی مستعد بروز زخم معده هستند؟

به دلیل سردی و خشکی مزاج، همراه با افکار مضطرب و استرس های پنهان، سوداوی ها بیشتر مستعد ترشح نامنظم اسید معده، اختلالات گوارشی و حتی زخم معده عصبی هستند.

آیا مزاج سوداوی روی انتخاب های شغلی هم اثر دارد؟

قطعاً! افراد سوداوی معمولاً در مشاغل تحلیلی، پژوهشی، دقیق و نیازمند تمرکز بالا مانند حسابداری، ویرایش گری، برنامه نویسی یا روان شناسی عملکرد بهتری دارند اما باید مراقب فرسودگی ذهنی هم باشند.

چرا بعضی سوداوی ها حافظه بلندمدت قوی و حافظه کوتاه مدت ضعیفی دارند؟

زیرا ذهن سوداوی گرایش دارد اطلاعات را به صورت عمقی و ماندگار تحلیل و ذخیره کند اما در پردازش سریع اطلاعات (مثل به خاطر سپردن لحظه ای نام ها یا اعداد) گاهی کند عمل می کند.

 آیا افراد سوداوی در روابط عاشقانه سرد به نظر می رسند؟

بله آن ها از نظر احساسی عمیق و وفادارند اما به دلیل درون گرایی و احتیاط زیاد، در ابتدا خشک، غیر عاطفی یا حتی سرد تعبیر می شوند. شناخت عمیق تر، وجه لطیف و وفادار آن ها را آشکار می کند.

آیا سوداوی مزاج ها دچار پرخوری می شوند؟

نه لزوماً! اغلب سوداوی ها کم اشتها هستند اما برخی از آن ها در مواقع اضطراب یا افسردگی ممکن است به صورت جبرانی به پرخوری مخصوصاً از نوع شیرین یا نمکی روی بیاورند.

آیا برای مزاج سوداوی، رنگ های خاصی در دکور یا پوشش توصیه می شود؟

بله بر اساس دیدگاه حکما، استفاده از رنگ های گرم و آرام بخش مثل کرم، زرد ملایم، نارنجی، آجری و سبز زیتونی در لباس، اتاق خواب یا دفتر کار، در بهبود حالات روانی سوداوی ها بسیار مؤثر است.