مصرف کورتون چه عوارضی دارد ؟

کورتون‌ها مجموعه داروهای هستند که جهت کاهش التهاب و بهبود سیستم ایمنی در بیماری‌های مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرند.‌ از آنجایی که مصرف هر دارو ممکن است یک سری عوارض جانبی به همراه داشته باشد، همواره این سوال مطرح می‌شود که عوارض مصرف کورتون چیست؟ اگر دوست دارید پاسخ این سوال را بیابید، مطالعه این مطلب به شما کمک خواهد کرد.

داروهای کورتونی همانقدر که در درمان بیماری ها موثر و مفید هستند، دارای عوارض جانبی متعددی نیز می باشند. به خصوص افزایش وزن ناخواسته از مهمترین عوارض جانبی مصرف کورتون ها است. در ادامه به بررسی مزایا و معایب مصرف کورتون ها می پردازیم. مهمترین عوارض جانبی مصرف داروهای کورتونی عبارتند از:

• افزایش اشتها و اضافه وزن ناخواسته
• اختلالات روانی
• مشکلات گوارشی
• افزایش فشار خون و قند خون
• اختلالات قاعدگی 
• پوکی استخوان 
• آب مروارید و گلوکوم
• آتروفی عضلانی
• افزایش خطر عفونت
• اختلالات رشد در کودکان و نوجوانان

کورتون چیست؟

قبل از اینکه در رابطه با عوارض کورتون صحبت کنیم، لازم است تا به چیستی این دارو بپردازیم. کورتون یا کورتیکواستروئیدها، گروهی از داروهای مصنوعی و ساخت بشر هستند که نقش مهمی در تنظیم بسیاری از فرآیندهای بدن دارند. هورمونی به نام کورتیزول به طور طبیعی توسط غدد فوق کلیوی ساخته می‌شود و در پاسخ به استرس، التهاب و سایر عوامل مورد استفاده قرار می‌گیرد.

کورتون‌ها همچنین به طور مصنوعی در درمان بسیاری از بیماری‌ها، از جمله آسم، آرتریت، لوپوس و سرطان استفاده می‌شوند. مهم‌ترین کاربرد کورتون‌ها کاهش التهاب و سرکوب سیستم ایمنی بدن است. به همین دلیل نیز جایگاه خاصی در پزشکی نوین به خود اختصاص داده‌اند.

مطلب پیشنهادی: بیماری خود ایمنی و درمان آن

انواع کورتون

کورتون‌ها انواع مختلفی دارند که بر اساس کارایی تقسیم‌بندی می‌شوند. گلوکوکورتیکوئیدها و مینرالکورتیکوئیدها دو دسته مهم از کورتون‌ها هستند که در ادامه آن‌ها را بررسی خواهید کرد.

گلوکوکورتیکوئیدها

گلوکوکورتیکوئیدها دارای اثرات ضد التهابی و سرکوب کننده سیستم ایمنی هستند. این اثرات به دلیل افزایش تولید پروتئین‌هایی مانند آنتی اینترلوکین 1 (IL-1) و آنتی اینترلوکین 6 (IL-6) است. IL-1 و IL-6 پروتئین‌های مهمی هستند که در التهاب نقش مهمی ایفا می‌کنند‌.

گفتنی است که گلوکوکورتیکوئیدها همچنین می‌توانند باعث افزایش تولید گلوکز از کبد و کاهش جذب گلوکز در بافتها شوند. این نکته را فراموش نکنید؛ مصرف این دارو ممکن است منجر به افزایش قند خون شود. گلوکوکورتیکوئیدها خود به دو دسته تقسیم می‌شوند:

• کورتیکواستروئیدهای کوتاه اثر: این کورتیکواستروئیدها دارای اثرات ضد التهابی سریع هستند، اما نیمه عمر کوتاهی دارند. از این داروها معمولا برای درمان علائم حاد بیماری‌ها مانند آسم استفاده می‌شود. پردنیزولون، دگزامتازون و هیدروکورتیزون از جمله این داروها هستند.
•  
• کورتیکواستروئیدهای طولانی اثر:  این کورتیکواستروئیدها دارای اثرات ضد التهابی طولانی هستند، به همین دلیل نیز نیمه عمر طولانی‌تری دارند. از این دسته کورتون‌ها نیز برای درمان بیماری‌های مزمن مانند آرتریت روماتوئید استفاده می‌شوند. فلودروکورتیزون، متیل پردنیزولون و تریامسینولون در این دسته قرار می‌گیرند.

مینرالوکورتیکوئیدها

مینرالوکورتیکوئیدها دسته مهمی از کوتون‌ها محسوب می‌شوند که دارای اثرات تنظیم کننده الکترولیت هستند. این اثرات به دلیل افزایش تولید آلدوسترون است. آلدوسترون هورمونی است که باعث افزایش جذب سدیم و دفع پتاسیم از بدن می شود. ناگفته نماند که این داروها در افزایش فشار خون نیز موثر هستند.

موارد مصرف کورتون

از کورتون‌ها برای درمان و کاهش علائم بیماری‌های بسیاری استفاده می‌شود‌. از مهم‌ترین این بیماری‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• بیماری‌های خود ایمنی:  آرتریت روماتوئید، لوپوس، کولیت اولسراتیو و اسکلرودرمی
• بیماری‌های آلرژیک: آسم، اگزما و آنافیلاکسی
• بیماری‌های التهابی:  سندرم روده تحریک پذیر، بیماری کرون، و التهاب مفصل
• بیماری‌های خونی: لوسمی، لنفوم و بیماری ویلسون
• بیماری های پوستی: پسوریازیس، آکنه و پسودومونا آکواگیگا
• بیماری های چشمی: مانند التهاب ملتحمه و سندرم شوگرن
• بیماری‌های عفونی: بیماری سل، سندرم شوگرن و اختلالات اتوایمیون
• بیماری‌های سرطانی: سرطان خون، سرطان پستان و سرطان ریه

مطلب پیشنهادی: رژیم غذایی ضد سرطان

عوارض جانبی مصرف داروهای کورتونی

عوارض مصرف کورتون یکی از مهم‌ترین موضوعات قابل بحث در دنیای پزشکی است که نباید از آن غافل شد. به طور کلی عوارض مصرف این دسته داروها را به عوارض بلند مدت و کوتاه مدت تقسیم‌بندی می‌کنند. در ادامه به بررسی این دسته عوارض خواهیم پرداخت.

عوارض جانبی کوتاه مدت 

عوارض جانبی کوتاه مدت کورتون به مجموعه عوارضی گفته می‌شود که معمولا در عرض چند هفته یا چند ماه پس از قطع مصرف برطرف می شوند. برخی از عوارض جانبی به شرح زیرند:

• افزایش اشتها و اضافه وزن

کورتون‌ها می‌توانند باعث افزایش اشتها و در نتیجه  افزایش وزن فرد شوند. این افزایش وزن معمولا در ناحیه شکم و صورت اتفاق می‌افتد. به همین دلیل توصیه می‌شود افراد در هنگام مصرف این داروها نظارت دقیقی بر روی تغذیه و وزن خود داشته باشند. این نکته را در نظر داشته باشید که چاقی پیش آمده بر اثر مصرف این دارو در دراز مدت نیز باقی می‌ماند.

• اختلالات روانی

تحقیقات نشان داده است که مصرف کورتون‌ها با اثرگذاری بر روی ترشح هورمون‌ها می توانند باعث اختلالات روانی مانند اضطراب، افسردگی و بی‌خوابی شوند. ضروری است اگر هر یک از این عوارض را مشاهده کردید حتما با پزشک خود مشورت کنید.

• مشکلات گوارشی

مشکلات گوارشی مانند سوء هاضمه، اسهال و زخم معده  از دیگر عوارض بلند مدت مصرف کورتون هستند که نباید از آن غافل شد. در برخی مواقع این علائم ممکن است در بلند مدت نیز رخ دهد. افزایش مصرف مایعات می‌تواند به کاهش وقوع این عارضه کمک شایانی کند.

• افزایش فشار خون و قند خون

 مصرف مجموعه داروهای کورتون ممکن است باعث افزایش فشار خون و قند خون شود. بنابراین اگر از این دسته بیماری‌ها رنج می‌برید، حتما با پزشک خود مشورت کنید.

• اختلالات قاعدگی

از دیگر عوارض مصرف کورتون می‌توان به اختلال قاعدگی اشاره کرد. گفتنی است که این عارضه بسیار نادر است و در افراد محدودی رخ می‌دهد.

عوارض جانبی طولانی مدت کورتون

برخی از عوارض مصرف کورتون ممکن است حتی پس از قطع مصرف نیز رخ دهند و حتی گاهی تشدید یابند. این عوارض را به عنوان عوارض جانبی طولانی مدت کورتون در نظر می‌گیرند.  از مهم‌ترین این عوارض می‌توان موارد زیر را نام برد:

• پوکی استخوان

مصرف کورتون می‌تواند جذب کلسیم را کاهش دهد و در نتیجه منجر به پوکی استخوان شود. به همین دلیل افرادی که این دارو را مصرف می‌کنند بیشتر در خطر کاهش تراکم استخوانی هستند. به منظور جلوگیری از این عارضه توصیه می‌شود مصرف مکمل‌ها و مواد غذایی دارای ویتامین D و کلسیم جدی گرفته شود.

مطلب پیشنهادی: خواص پای مرغ برای پوکی استخوان

• آب مروارید و گلوکوم

جالب است بدانید که مصرف کورتون حتی در برخی موارد موجب آسیب دیدن چشم‌ها می‌شود و خطر ابتلا به آب مروارید و گلوکوم را افزایش می‌دهند.

• آتروفی عضلانی

 آتروفی عضلانی و ضعف از دیگر علائم مصرف کورتون در دراز مدت می‌باشد. ورزش کردن می‌تواند ریسک ابتلا به این عارضه را به طور قابل توجهی کاهش دهد.

• افزایش خطر عفونت

در اثر سرکوب سیستم ایمنی توسط کورتون ممکن است خطر ابتلا به بیماری‌های ویروسی و عفونی در افراد مصرف‌کننده به طور قابل توجهی افزایش یابد.

• اختلالات رشد در کودکان و نوجوانان

یکی دیگر از عوارض نادر مصرف کورتون اختلال رشد در کودکان و نوجوانان است‌. دریافت مشاوره از متخصصان تغذیه در چنین شرایطی توصیه می‌شود.

مطلب پیشنهادی: داروهای چاق کننده را بشناسید

چگونه عوارض مصرف کورتون را کاهش دهیم؟

در برخی مواقع افراد به دلایلی مجبور به مصرف کورتون هستند. به همین دلیل باید راهکارهایی را در پیش گیرند که موجب کاهش عوارض مصرف این دارو شود. از مهم‌ترین این راهکارها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• با پزشک مشورت کنید

از مصرف خودسر کورتون بپرهیزید. دوز مصرفی این داروها و همچنین مدت زمان مصرف حتما باید توسط پزشک مشخص شود. بنابراین قبل از مصرف حتما با پزشک مشورت داشته باشید.

• تغذیه مناسب را جدی بگیرید

یکی از مهم‌ترین راهکارها برای کاهش عوارض مصرف کورتون داشتن یک برنامه تغذیه مناسب است. اگر به هر دلیلی لازم است این داروها را مصرف کنید به منظور جلوگیری از عوارض جانبی به خصوص چاقی بهتر است از متخصصان تغذیه خبره مشورت بگیرید. ما در مجموعه غفاری دایت می‌توانیم به شما در این زمینه کمک کنیم.

• لایف استایل سالم داشته باشید

پرهیز از مصرف نوشیدنی‌های الکی، افزایش مصرف مایعات، دوری از دخانیات، داشتن خواب کافی و ورزش کردن می‌تواند عوارض مصرف کورتون را به طور قابل توجهی کاهش دهد.

نتیجه‌گیری

در این مطلب به بررسی عوارض مصرف کورتون پرداختیم و اطلاعات لازم را بیان کردیم. همان گونه که اشاره شد برخورداری از یک رژیم غذایی مناسب می‌تواند به کاهش این عوارض و مشکلات بسیار کمک کند. اگر به سلامت و همچنین تناسب اندام خود بسیار اهمیت می دهید و می‌خواهید پس از مصرف این دسته داروها، دچار اضافه وزن نشوید، بهتر است همین حالا با متخصصان ما در مجموعه غفاری دایت تماس بگیرید تا یک رژیم غذایی مناسب برای شما در نظر گرفته شود.

مطلب پیشنهادی: