آشنایی با بی ‌اشتهایی عصبی و درمان این بیماری!

بی ‌اشتهایی عصبی یا بیماری آنورکسیا، برخلاف آنچه در باور عموم شکل گرفته است، نوعی اختلال روانی است که نشأت گرفته از آسیب‌های روحی فرد بوده و ارتباطی با وضعیت جسمی او ندارد. آنچه طی اختلال بی ‌اشتهایی عصبی برای فرد رخ می‌دهد، مقاومتی غیر ارادی در برابر غذا خوردن و اجتناب از تغذیه کافی علیرغم وجود احساس گرسنگی است. بدیهی است با طولانی شدن روند این شیوه تغذیه، فرد با انواع آسیب‌های جسمی ناشی از عدم دریافت مواد لازم برای سلامت و بقا مواجه می‌شود. اما این تمام آسیبی نیست که یک فرد مبتلا به بی‌ اشتهایی عصبی با آن دست و پنجه نرم می‌کند. آسیب‌های روحی دیگر نیز به مرور زمان فرآیند این بیماری را تشدید می‌کند. برخی از این آسیب‌ها و اختلالات روانی اعم از افسردگی حاد، اختلالات اضطرابی، وسواس فکری و مواردی از این دست هستند که وجود هریک از آن‌ها به تنهایی می‌تواند یک تهدید جدی برای هر انسان تلقی شود. لذا در غفاری دایت، علاوه بر آشنایی بهتر و بیشتر با بی ‌اشتهایی عصبی، نگاهی به ماهیت این بیماری انداخته و آنچه سبب بروز این بیماری برای انسان می‌شود را بررسی می‌کنیم. سپس علائم و راه‌های درمان آن را معرفی کرده و اطلاعات کافی نسبت به جلوگیری از این بیماری را به دست می‌آوریم.

 

بی ‌اشتهایی روانی چیست ؟

آیا می‌دانید بی اشتهایی روانی چیست؟ همانطور که اشاره شد، بی ‌اشتهایی عصبی که با توجه به توضیحات ارائه شده آن را با نام‌های بی‌ اشتهایی روانی یا آنورکسیا نیز می‌شناسند، بیش از آنکه یک بیماری جسمی باشد، نوعی بیماری روحی یا همان اختلال روانی است که آسیب‌های ناشی از آن نمود جسمانی یافته و به عبارت بهتر، بر روی جسم بیمار خود را نمایان می‌سازد.

درواقع طی این بیماری، ذهن فرد، به دلایلی که جلوتر با آن‌ها آشنا خواهیم شد،  او را از داشتن تغذیه سالم و بهره‌مند بودن از غذای کافی و وعده‌های غذایی مناسب محروم می‌کند.

اکنون پیش از آنکه به علل بروز چنین بیماری در ذهن و روح یک انسان بپردازیم، بهتر است نگاهی به علائم آن انداخته و ببینیم که یک بیمار مبتلا به بی‌ اشتهایی عصبی چه نشانه‌ها و ویژگی‌هایی را در بدن یا رفتار خود مشاهده می‌کند.

 

ویژگی اصلی بی ‌اشتهایی عصبی

از آنجایی که بی‌ اشتهایی عصبی یا بیماری آنورکسیا، یک اختلال روانی است، می‌بایست علائم آن را نیز در رفتار و واکنش‌های حرکتی افراد مشاهده و جستجو کرد. با اینکه بسیاری از افراد ویژگی اصلی بی ‌اشتهایی عصبی

را تنها غذا نخوردن می‌دانند؛ اما فرد بیمار بسته به میزان پیشرفت بیماری، از خود رفتارهای نامتعارف و واکنش‌های عصبی نسبت به غذا خوردن و یا مقابله با گرسنگی نشان می‌دهد.

اما از علائم فیزیکی و جسمانی بی ‌اشتهایی عصبی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• لاغری غیرعادی به طوری که فرد در مدت زمانی کوتاه وزن قابل توجهی را از دست می‌هد.
• خستگی غیرقابل توجیه به طوری که فرد نتواند دلیل قانع کننده‌ای برای میزان بالای خستگی خود ارائه دهد.
• ابتلا به بی‌خوابی، به شیوه‌ای که فرد علیرغم خستگی مفرط گاهی حتی تا چندین شب متوالی نتواند خواب طبیعی را تجربه کند.
• سرگیجه‌های متوالی، گاهی طولانی مدت و غیر قابل کنترل.
• ریزش موی شدید و رو به افزایش.
• ابتلا به تپش قلب که گاهی مدت آن به درازا می‌کشد.
• تغییررنگ پوست طوری که به زردی می‌کشد.
• فشارخون پایین.
• انگشتانی که به تیرگی رفته و رنگ آن‌ها نسبت به سایر قسمت‌های پوست متفاوت است.
• خشکی پوست که حاکی از بی‌آبی بدن است. این موضوع به تنهایی می‌تواند سبب بروز سنگ کلیه، مثانه و سایر مشکلات ناشی از بی‌آبی یا کمبود آب بدن شود.
• بازوها و پاها دچار ورم شده و زمانی که انگشت خود را بر روی قسمتی از آن فشار می‌دهید، جای انگشتتان بر روی پوست باقی می‌ماند.
• دندان قروچه در خواب که می‌تواند در صورت ادامه‌دار شدن، بیمار را به مشکلات دهان و دندان مبتلا سازد.

 

سایر علائم

در کنار این قسم از علائم فیزیکی، می‌توان به علائم عاطفی و روانی زیر نیز اشاره کرد:

• افراد مبتلا به بیماری بی ‌اشتهایی عصبی، معمولا رفتارهایی مانند روزه‌گرفتن، اجتناب از دریافت غذا برای مدتی قابل توجه و دیگر رفتارهای غیرعادی در غذای رژیمی خود دارند.
• این افراد به دلیل آنکه تمایلی به توضح شرایط خود به دیگران و قرار گرفتن در برابر اصرار آ‌ن‌ها برای غذا خوردن ندارند، معمولا درباره میزان غذای دریافتی خود دروغ می‌گویند.
• بیماران مبتلا به بی ‌اشتهایی عصبی، دچار ترسی غیرعادی از چاق شدن بوده و مراقبت و حساسیتی بیش از اندازه در رابطه با چاقی یا مقوله اضافه وزن دارند. از این رو عادت‌های غذایی خود را به نحوی تغییر می‌دهند که از بروز چاقی در آن‌ها جلوگیری شود.
• این قبیل بیماران نسبت به اتفاقات و وقایع اطراف خود احساسی گنگ و بی‌تفاوت دارند.
• آن‌ها بدن خود را با لباس‌های زیادی می‌پوشانند.
• به مرور زمان با کاهش میل جنسی روبه‌رو می‌شوند.
• بی ‌اشتهایی عصبی در زنان سبب بهم خوردن نظم قاعدگی می‌شود.

 

علت ابتلا به بی ‌اشتهایی عصبی چیست؟

حال سوال اینجاست که چه عواملی سبب بروز بیماری بی ‌اشتهایی عصبی در افراد می‌شود؟

موارد بسیاری می‌توانند سبب شوند یک انسان به اختلال بی‌ اشتهایی عصبی مبتلا شود:

• از آن جایی که بی ‌اشتهایی عصبی یک اختلال روانی است می‌تواند مانند اختلالات روانی دیگر منشاء بیولوژیکی داشته باشد. اگرچه مانند بسیاری از اختلالات روانی، مطالعات بر روی بعد بیولوژیک این بیماری با ابهاماتی روبه‌رو است اما بدیهی است که ژنتیک می‌تواند یکی از علل ابتلا به این بیماری باشد.
• افرادی که به اختلال وسواس فکری دچار هستند، بیشتر از سایرین به اختلال بی ‌اشتهایی عصبی دچار شده و روند سریعتری را در پیشروی این بیماری طی می‌کنند.
• باورهای اغراق آمیز و تبلیغات غلط در جامعه از دیگر علل ابتلا به بیماری بی‌ اشتهایی عصبی است که سبب می‌شود فرد دائما در حال مقایسه خود با آنچه در تبلیغات و معیارهای جامعه می‌بیند، باشد و به همین دلیل با غذا نخوردن خود را به سمت لاغری و کاهش وزن هدایت کند.

 

بی ‌اشتهایی عصبی چه عوارضی دارد؟

با توجه به آنچه تا به این لحظه عنوان شد، دور از تصور نیست که اختلال بی اشتهایی عصبی عوارض حاد و در مواقعی جبران‌ناپذیر داشته باشد. برخی از آسیب‌هایی که فرد بیمار را تهدید کرده و بر روی زندگی او تاثیر می‌گذارند به شرح زیر هستند:

• ابتلا به اختلالات شخصیتی مختلف که گاهی پیچیدگی آن‌ها سبب دشواری روند درمان بیمار می‌شود. برای مثال اگرچه افسردگی می‌تواند یکی از دلایل ابتلا به آنورکسیا باشد، اما فردی که به افسردگی دچار نیست نیز ممکن است پس از ابتلا به بیماری آنورکسیا دچار افسردگی شود.
• وهم و حالتی روانی که طی آن فرد بیمار از آسیب رساندن به فیزیک خود لذت برده و گاهی به چنان احساس مبارزه‌ای با بدن خود دست می‌باید که در جهت نابودی آن یا خودکشی اقداماتی را صورت می‌هد.
• ابتلا به بیماری‌های کلیوی، سنگ یا رسوبات گوارشی از دیگر عوارضی است که فرد مبتلا به بی ‌اشتهایی عصبی را آزار می‌دهد.
• آزمایشات خون انجام شده از این افراد هرگز عملکرد نرمالی را به نمایش نمی‌گذارد، چرا که همواره بالا یا پایین بودن مواد طبیعی بدن در آن‌ها مشاهده می‌شود که این خود سبب بروز بیماری‌های بسیاری است.
• بدن مبتلایان به بی ‌اشتهایی عصبی رفته رفته به عضله‌سوزی رسیده و علاوه بر از دست دادن بافت چربی و‌آب، عضله‌ها را نیز آب می‌کند. این موضوع می‌تواند آغاز مسیر ابتلا به پوکی استخوان و سایر مشکلات استحکام چارچوب بدن باشد.

 

بی ‌اشتهایی عصبی در کودکان

با توجه به مواردی که پیش‌تر درباره علل ابتلا به بی ‌اشتهایی عصبی و بیماری آنورکسیا گفته شد، جای سوال دارد که کودکان چگونه به این بیماری مبتلا می‌شوند؟

بی ‌اشتهایی عصبی در کودکان را بولیمیا نیز می نامند.

کودک در دوره‌های مختلفی ممکن است با احساسات و عواطف گوناگونی رو‌به‌رو شود که از جمله بارزترین آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• دور ماندن کودکان از والدین یا استرس طرد شدن و ترک شدن توسط آن‌ها به خصوص در سنین پایین می‌تواند منجر به ابتلای آن‌ها به بولیمیا شود.
• کودکان به خصوص دختران هرچه به سن بلوغ نزدیک‌تر می‌شوند به واسطه حساسیتی که بر روی ظاهر خود پیدا می‌کنند، با استرس چاق شدن و عدم برخورداری از زیبایی‌هایی که متناسب با معیارهای جا افتاده در جامعه است روبه‌رو می‌شوند. در چنین وضعیتی کودکان فکر می‌کنند که لاغری یک امتیاز است و چنانچه جز افراد لاغر جامعه باشند از توجه بیشتری نسبت به خود برخوردار می‌شوند. این موضوع سبب بروز کم‌ اشتهایی و توجه مفرط به وزن شده و آن‌ها را به غذا نخوردن مجاب می‌کند.
• کودکان مبتلا به افسردگی نیز در خطر ابتلا به بولیمیا هستند.
• اختلالات ژنتیکی یا اختلالات روانی مانند وسواس فکری عملی می‌تواند از دیگر دلایل ابتلا به بولیمیا در کودکان باشد.

 

راه‌های تشخیص بی ‌اشتهایی عصبی

مواردی هستند که به افراد در تشخیص بیماری بی ‌اشتهایی عصبی کمک می‌کنند. برخی از رایج‌ترین آ‌ن‌ها به شرح زیر است:

• BMI یا شاخص توده بدنی که با استفاده از آن می‌توان به استانداردهای لازم بدن هر فرد با توجه به اندازه قد، وزن و سایر مشخصات او پی برد.
• آزمایش‌های پروتئین و خون که نشان می‌دهد فرد از هر ماده لازم برای حیات و سلامت، چه میزان در بدن خود ذخیره دارد.
• آزمون‌های روانشناختی مختلف که اختلالات روانی فرد را شناسایی کرده و میزان خطرآفرین بودن آن را مشخص می‌کند.

 

درمان قطعی بی ‌اشتهایی عصبی

اگرچه آنچه تا به این لحظه درباره اختلال بی ‌اشتهایی عصبی گفته شد، به نظر کشنده و غیرقابل کنترل می‌رسید، اما این بیماری راه‌های درمان ثابت شده و موثری نیز دارد. برخی از رایج‌ترین راه‌های درمان قطعی بی اشتهایی عصبی به شرح زیر است:

• بستری شدن در بیمارستان و تحت مراقبت‌های بیست و چهارساعته متمرکز قرارگرفتن در شرایط حاد
• استفاده از انواع داروهایی که هر کدام با توجه به علت و شدت بیماری فرد می‌توانند توصیه شده و مؤثر واقع شوند. اگر پس از روانکاوی و بررسی علل ابتلا به این بیماری، تشخیص پزشک بیشتر از دلایل روحی به جسم و ژنتیک بیمار ارتباط داشته باشد، تجویز قرص برای درمان بی اشتهایی یکی دیگر از راهکارهایی است که می‌تواند به درمان بثیماری کمک کند. نوع و دوز قرص برای درمان بی اشتهایی یا کم اشتهایی نیز بسته به تشخیص پزشک می‌تواند متفاوت باشد.
• تغییر سبک زندگی و شیوه تفکر به کمک روانشناس و مشاوره
• یکی دیگر از رایج‌ترین راه‌های درمان که امروزه مورد توجه افراد زیادی در علم پزشکی قرار گرفته است، استفاده از طب سنتی است. درمان بی اشتهایی عصبی در طب سنتی، با نتایج مثبتی روبه‌رو بوده‌است که همین امر توجه افراد زیادی را به استفاده از این روش درمانی جلب کرده است.

 

رژیم لاغری و ارتباط آن با بی اشتهایی عصبی

برخی افراد ممکن است به دلیل حساسیت بیش از حد به اندام خود و یا شکست‌های متوالی در گرفتن رژیم‌ها لاغری، دچار بی اشتهایی عصبی شوند. به همین دلیل چنانچه فردی از ابتدا یک رژیم لاغری مناسب را رعایت کند و تحت نظر مشاور باشد، می‌تواند از بروز این اختلال جلوگیری کند. به همین دلیل ما به شما بهاره غفاری را پیشنهاد می‌کنیم که یکی از مجرب‌ترین مشاوران تغذیه در رژیم‌های لاغری و چاقی هستند. با کلیک بر روی پکیج‌های لاغری، رژیم مناسب خود را انتخاب نمایید.