آیا لاغری با بو کشیدن امکان‌پذیر است؟ (بررسی علمی و نکات مهم)

لاغری با بو کشیدن موضوعی است که ترکیبی از علم و روان شناسی را در خود دارد. تحقیقات نشان داده اند که استشمام برخی رایحه ها با کاهش اشتها و افزایش متابولیسم به فرآیند لاغری کمک می کند. با این حال، این روش به تنهایی کافی نیست و باید در کنار تغذیه سالم، فعالیت بدنی منظم و مدیریت استرس مورد استفاده قرار گیرد.

اگر به دنبال راهی ساده، کم هزینه و طبیعی برای حمایت از کاهش وزن خود هستید، امتحان کردن رایحه های خاص می تواند گزینه ای جذاب باشد.

رایحه ها از طریق سیستم بویایی به طور مستقیم با سیستم لیمبیک (بخشی از مغز که مسئول احساسات، حافظه و رفتارهای غریزی است) ارتباط برقرار می کنند. این سیستم به شدت در کنترل اشتها نقش دارد.

آیا واقعاً بو کشیدن باعث کاهش اشتها می شود؟

این پرسش مهم ترین بخش ماجراست. بسیاری از افراد وقتی برای اولین بار می شنوند که با بو کشیدن می توان وزن کم کرد آن را غیرمنطقی یا حتی خنده دار تصور می کنند. اما تحقیقات علمی و شواهد تجربی نشان داده اند که حس بویایی می تواند نقش مستقیم و غیرمستقیم در کنترل و کاهش اشتها داشته باشد.

۱- تأثیر مستقیم بر هورمون های گرسنگی

مطالعات نشان داده اند که استشمام برخی رایحه ها، به ویژه بوی میوه ها و گیاهان خاص، سطح هورمون گرلین (هورمون گرسنگی) را کاهش داده و در مقابل ترشح لپتین (هورمون سیری) را افزایش می دهد. این تغییر هورمونی باعث می شود مغز پیام سیری دریافت کرده و تمایل به خوردن کمتر شود.

۲- فریب مغز از طریق تداعی حسی

وقتی مغز بویی مانند وانیل، سیب یا موز را دریافت می کند، آن را با تجربه خوردن غذاهای شیرین و خوشمزه مرتبط می سازد. در نتیجه فرد بدون خوردن واقعی آن ماده غذایی، احساس رضایت ذهنی پیدا می کند و میلش به مصرف خوراکی های پرکالری کاهش می یابد.

۳- نقش آرام بخشی و کاهش استرس

بسیاری از پرخوری ها ناشی از استرس و اضطراب هستند. بوهایی مثل اسطوخودوس یا وانیل خاصیت آرام بخش دارند و با کاهش استرس، میل به پرخوری های هیجانی را کم می کنند. به این ترتیب فرد کمتر به سراغ تنقلات یا فست فود می رود.

۴- شواهد علمی

در یک مطالعه در دانشگاه شیکاگو، افرادی که هنگام احساس گرسنگی بوی نعناع را استشمام کردند، در طول روز ۲۵۰۰ کالری کمتر نسبت به گروه کنترل مصرف داشتند.

پژوهش های ژاپنی روی بیماران مبتلا به اضافه وزن نشان داد که استشمام رایحه گریپ فروت، ضربان قلب و متابولیسم بدن را افزایش داده و به کاهش چربی شکمی کمک کرده است.

۵- محدودیت ها و واقعیت ها

با وجود نتایج مثبت، باید تأکید کرد که بو کشیدن به تنهایی معجزه نمی کند. اثر آن بیشتر در قالب یک روش کمکی است. اگر فرد سبک زندگی ناسالمی داشته باشد و بیش از نیاز بدن کالری دریافت کند، تنها استشمام رایحه ها نمی تواند جلوی افزایش وزن را بگیرد.

نقش حس بویایی در بدن انسان

۱- جایگاه حس بویایی در مغز

حس بویایی یکی از قدیمی ترین حواس انسان است که ارتباط نزدیکی با بخش لیمبیک مغز دارد. این بخش مسئول احساسات، خاطرات و همچنین کنترل اشتها است.

وقتی بویی به مشام می رسد، سیگنال های عصبی به طور مستقیم به این ناحیه منتقل می شوند و می توانند بر احساس گرسنگی یا سیری تأثیر بگذارند.

۲- ارتباط بو با ترشح هورمون ها

برخی از بوها می توانند موجب افزایش یا کاهش ترشح هورمون گرلین (هورمون گرسنگی) و لپتین (هورمون سیری) شوند. به همین دلیل است که استشمام بوی غذاهای خوشمزه اغلب اشتها را افزایش می دهد، در حالی که برخی بوهای دیگر می توانند مغز را فریب داده و حس سیری را تقویت کنند.

۳- حافظه و تجربه غذایی

بویایی ارتباط تنگاتنگی با حافظه دارد. وقتی بویی آشنا به مشام برسد، مغز به سرعت خاطرات گذشته را تداعی می کند. اما سوال اینجاست ایا حذف غذا باعث کاهش وزن میشود؟

اگر این خاطرات مربوط به خوردن یک غذای خوشمزه باشند، فرد به صورت ناخودآگاه میل به خوردن پیدا می کند. همین موضوع یکی از دلایل پرخوری در محیط هایی است که پر از عطر غذاهای مختلف هستند.

تحقیقات علمی درباره لاغری با بو کشیدن

۱- پژوهش های اولیه در آمریکا و ژاپن

در اوایل دهه ۲۰۰۰، گروهی از پژوهشگران آمریکایی مطالعه ای انجام دادند که در آن شرکت کنندگان هنگام احساس گرسنگی به جای خوردن، تنها بوی برخی رایحه ها مانند نعناع یا وانیل را استشمام کردند.

نتایج نشان داد این افراد به طور میانگین میل کمتری به خوردن داشتند و در طولانی مدت کالری دریافتی روزانه آن ها کاهش یافت. (منبع)

۲- مکانیسم عمل

دانشمندان بر این باورند که بوی برخی گیاهان یا مواد غذایی می تواند عصب های بویایی را تحریک کرده و در نتیجه بر فعالیت سیستم عصبی سمپاتیک تأثیر بگذارد. این فرآیند می تواند دو پیامد مهم داشته باشد:

• افزایش سوخت وساز بدن
• کاهش میل به پرخوری یا ریزه خواری

به همین دلیل است که برخی رایحه ها، به خصوص بوهای تازه و میوه ای، می توانند به طور غیرمستقیم به مدیریت وزن کمک کنند.

۳- نقد پژوهش ها

با وجود نتایج امیدوار کننده، بسیاری از متخصصان تغذیه تأکید دارند که اثر بو بر کاهش وزن محدود و نسبی است. به عبارت دیگر:

بو کشیدن می تواند ابزاری کمکی باشد اما به هیچ عنوان جایگزین تغذیه سالم، کنترل کالری و ورزش نمی شود. اگر فرد سبک زندگی ناسالمی داشته باشد، تنها استشمام رایحه ها تغییر محسوسی در وزن ایجاد نخواهد کرد.

چگونه با بو کشیدن میتوان لاغر شد؟

اگر مایلید از بو به عنوان یک ترفند کمکی در برنامه کاهش وزن خود استفاده کنید، چند راهکار بی خطر و قابل اجرا وجود دارد:

• قبل از غذا یک دقیقه «بو کشیدن فعال» یک رایحهٔ غیرغذایی یا ملایم مثل مرکبات یا نعناع. این کار در برخی افراد حس سیری زودهنگام ایجاد می کند. البته انتظار معجزه نداشته باشید.
• تا حد امکان قرارگیری در معرض بوهای فریب دهنده مانند بوی شیرینی، فست فود یا مطبخ باز را کاهش دهید. این بوها می توانند باعث تحریک اشتهای ناخواسته و مصرف بی اختیار کالری شوند.

ترکیب با روش های واقعی لاغری:

بو می تواند یک مکمل باشد اما همچنان باید روی کاهش کالری دریافتی، کنترل اندازه وعده ها، ورزش منظم و در صورت نیاز مشاوره پزشکی تمرکز کنید.

رایحه ها چگونه بر سیستم عصبی اثر می گذارند؟

طبق تحقیقات researchgate مشخص شد که بو کشیدن روغن نعناع باعث کاهش قابل توجهی در میزان کالری دریافتی شرکت کنندگان شد.

5 بویی که می توانند به لاغری کمک کنند!

۱- بوی نعناع

تحقیقات نشان داده اند که بوییدن نعناع باعث کاهش احساس گرسنگی و میل به تنقلات می شود. بسیاری از افراد پس از استشمام این بو گزارش کرده اند که کمتر هوس شیرینی یا فست فود می کنند.

۲- بوی گریپ فروت

گریپ فروت سرشار از ترکیباتی است که متابولیسم را افزایش می دهد. استشمام بوی پوست این میوه نیز اثر مشابهی داشته باشد و به چربی سوزی کمک می کند.

۳- بوی وانیل

وانیل به دلیل خاصیت آرام بخشی خود میل به خوردن مواد قندی را کاهش می دهد. برخی کلینیک های کاهش وزن از رایحه درمانی با وانیل برای کنترل اشتهای بیماران استفاده می کنند.

۴- بوی سیب سبز و موز

در یک مطالعه مشاهده شد افرادی که بوی سیب سبز یا موز را استشمام می کنند، کمتر دچار پرخوری می شوند. این بوها مغز را به گونه ای فریب می دهند که فرد تصور می کند غذای شیرین مصرف کرده است.

۵- بوی قهوه

اگرچه قهوه به عنوان یک نوشیدنی محرک شناخته می شود اما بوییدن آن نیز حس هوشیاری را افزایش داده و میل به ریزه خواری را کاهش می دهد.

رایحه درمانی و لاغری (آروماتراپی)

آروماتراپی چیست؟

آروماتراپی یا رایحه درمانی روشی است که در آن از اسانس ها و روغن های گیاهی برای بهبود وضعیت جسمی و روحی استفاده می شود. یکی از کاربردهای جدید آروماتراپی، کمک به کاهش وزن و کنترل اشتها است.

استفاده عملی از اسانس ها

استفاده از شمع های معطر در محیط خانه

افزودن چند قطره اسانس به دستمال یا دستگاه بخور

استفاده از روغن های ماساژ معطر

ترکیب بو با سبک زندگی سالم

کارشناسان توصیه می کنند که استشمام اسانس ها در کنار رعایت رژیم غذایی و ورزش انجام شود. به این ترتیب، اثر بخشی آن بسیار بیشتر خواهد بود.

مزایا و محدودیت های لاغری با بو کشیدن