علائم کم آبی بدن و راه های درمان آن

کم آبی بدن، یکی از مسائل مهمی است که می‌تواند بر سلامت و عملکرد بهتر بدن تأثیرگذار باشد. آب، عنصر اساسی برای حفظ سلامت و عملکرد بهینه سیستم بدن است. هر چند، در گرمای تابستان یا به دلیل فعالیت بدنی شدید، می‌توان به راحتی آب بدن را از دست داد. این می‌تواند منجر به کم آبی شود که عوارض جدی برای سلامت بدن دارد. علائم کم آبی بدن می‌توانند متنوع باشند، مثلاً شخص ممکن است احساس خشکی و تپش قلبی، دهان خشک و تاری دید داشته باشد.

همچنین، افزایش سطح خستگی و ضعف عمومی، سردرد، سرگیجه و عضلات متعدد را می‌توان از علائم دیگر کم آبی بدن دانست. با وجود اینکه ممکن است در برخی موارد این علائم به دلیل عوامل دیگری نیز رخ دهند، اما نباید اهمیت آب برای بدن انسان را کم بشماریم. کم آبی می‌تواند تأثیرات منفی زیادی بر روی سلامت داشته باشد، از جمله کاهش عملکرد مغز، اختلالات گوارشی، ناراحتی عمومی و مشکلات کلیه و مجاری ادراری.

بنابراین، حفظ تعادل مناسب آب بدن برای حفظ سلامت بسیار ضروری است. توصیه می‌شود که به میزان مصرف ماهیانه حداقل هشت لیوان (حدود دو لیتر) آب توجه کنید و در صورت نیاز، در طول روز به میزان مصرف آب افزوده کنید. همچنین، در دماهای بسیار گرم و در هنگام فعالیت بدنی شدید، باید میزان مصرف آب را افزایش دهید تا از کم آبی جلوگیری کنید. در ادامه این مطلب از غفاری دایت، بیشتر درباره کم آبی بدن می خوانید.

کمبود آب بدن چیست و چه زمانی اتفاق می افتد؟

کمبود آب بدن (به انگلیسی: dehydration) به معنای کاهش میزان آب موجود در بدن است. این اتفاق معمولاً در شرایطی رخ می‌دهد که میزان مصرف آب بیشتر از میزان ترشح و انتقال آب در بدن است. کم آبی بدن زمانی رخ می‌دهد که میزان مصرف یا استفاده از آب در بدن بیشتر از حجم آبی است که به آن وارد می‌کنید. وقتی آب کافی در بدن وجود نداشته باشد، عملکرد آن با مشکل مواجه خواهد شد.

کمبود آب بدن می‌تواند در هر زمانی اتفاق بیفتد، اما در شرایطی که فعالیت بدنی شدیدی داریم، هنگام هوای گرم و خشک، در صورت بیماری‌ها و در مواقعی که مصرف آب کافی نداریم، احتمال آن بیشتر است. اگر آب و مایعات کافی به بدن وارد نشود، مشکل کم‌ آبی یا دی‌هیدراته شدن به وجود می‌آید.

این مشکل برای همه افراد در سنین مختلف رخ می‌دهد، اما وقوع آن در افراد مسن و کودکان خطرناک است. بنابراین، برای حفظ سلامت و جلوگیری از کمبود آب بدن، می‌بایست به نوشیدن آب کافی توجه کرده و در شرایط خاص مانند فعالیت بدنی شدید یا هوای گرم و خشک، میزان مصرف آب را افزایش دهیم.

عوامل ایجاد کمبود آب در بدن

چندین عامل می‌توانند منجر به کمبود آب بدن شوند، از جمله:

1. وقتی فعالیت بدنی شدید می‌کنیم، از طریق تعرق بیشتری آب از بدن خارج می‌شود و در نتیجه میزان آب بدن کاهش می‌یابد.
2. مصرف کم و ناکافی آب به هر دلیلی، مانند عدم توجه به نیازهای آبی بدن یا فراموشی در مصرف آب، می‌تواند به کمبود آب بدن منجر شود.
3. مصرف الکل: مصرف مقدار زیادی الکل می‌تواند باعث ادرار زیاد شود و بدین ترتیب میزان آب در بدن کاهش یابد.
4. در هوای گرم و خشک، بدن بیشتر تعرق می‌کند تا دمای بدن را کاهش دهد. این باعث از دست رفتن آب از بدن می‌شود و ممکن است به کمبود آب بدن منجر شود.
5. برخی از بیماری‌ها می‌توانند باعث افزایش نیاز به آب در بدن شوند، مانند تب، اسهال، استفراغ و بیماری‌های کلیه.

 

چه کسانی بیشتر در معرض خطر کم آبی هستند؟

بعضی افراد بیشتر در معرض خطر کم آبی بدن قرار می‌گیرند، این افراد عبارتند از:

1. ورزشکاران و افرادی که فعالیت بدنی شدید دارند، به دلیل تعرق بیشتر، ریسک بیشتری برای کم آبی بدن دارند.
2. با پیشرفت سن، قدرت احساس تشنگی کاهش می‌یابد و احتمال کمبود آب بدن در افراد مسن افزایش می‌یابد.
3. کودکان به دلیل وزن کمتر بدن و سطح پوست بزرگتر نسبت به بزرگسالان، بیشتر در معرض خطر کم آبی بدن قرار دارند.

دلیل اصلی کم آبی بدن در کودکان، اسهال و استفراغ است. افراد مسن هم به طور طبیعی، آب کمتری نسبت به دیگران در بدن دارند و مصرف برخی داروها هم باعث کاهش حجم آب و مایعات در آنها می‌شود. در نتیجه، بیماری‌های نه‌چندان جدی مانند برخی عفونت‌های ساده هم می‌توانند روی مثانه و شُش‌ها اثر بگذارد و موجب کم آبی بدن در بزرگسالان شود.

علاوه بر اینها، کم‌آبی در هر فردی که کم آب می‌نوشد، در معرض گرما قرار دارد یا ورزش‌های سنگین می‌کند هم به وجود می‌آید. در نهایت، باید توجه داشت که هر فردی می‌تواند در معرض خطر کم آبی بدن قرار بگیرد، بنابراین حفظ تعادل مناسب آب بدن و مصرف آب کافی برای همه افراد بسیار حائز اهمیت است.

خطرات ناشی از کم آبی بدن

در فعالیت های روزمره، ورزش کردن و یا در فصل های گرم سال که میزان تعریق بدن نیز زیاد است، میزان نیاز بدن به آب هم افزایش پیدا می کند. در چنین شرایطی اگر در زمان مناسب و به شیوه ای صحیح آب بدن را تامین نکنید ممکن است آسیب هایی جدی به مغز و بدن خود وارد کنیم. کم شدن آب بدن بطور مستقیم برروی خلق و خوی افراد، تمرکز و سطح انرزی بدن اثرگذار است و به زودی علائم کم آبی خود را نشان می دهند. برخی از عوارض کم آبی بدن عبارتند از:

• کم آبی بدن می‌تواند منجر به اختلال در عملکرد متابولیسم بدن شود. این اختلالات می‌توانند باعث افت انرژی، کاهش تمرکز و کارایی، تغییر در تنظیم دمای بدن و اختلالات هورمونی شوند.
• کم آبی می‌تواند منجر به ایجاد سنگ‌های کلیه، عفونت‌های مجاری ادراری و اختلالات در عملکرد کلیه‌ها شود. این مشکلات می‌توانند به مشکلات جدی در عملکرد کلیه و نیاز به درمان تخصصی منجر شوند.
• کم آبی می‌تواند باعث ایجاد مشکلات گوارشی مانند سختی مدفوع، یبوست و مشکلات هضمی شود. در طولانی مدت، این مشکلات می‌توانند به بیماری‌های گوارشی جدی تبدیل شوند.
• کم آبی بدن می‌تواند باعث افزایش ضربان قلب، فشار خون ناقص و خطر ایجاد بیماری‌های قلبی و عروقی شود.
• کم آبی می‌تواند تأثیرات منفی بر روی روحیه و حالت ذهنی داشته باشد. افزایش خستگی، اضطراب، تنش عصبی و افت تمرکز از جمله مشکلات روحی و روانی می‌باشند.
• کم آبی بدن می‌تواند باعث کاهش عملکرد مغز شود، که ممکن است تمرکز، حافظه، وظایف شناختی و عملکرد عصبی را تحت تأثیر قرار دهد.

اهمیت مصرف آب کافی و حفظ تعادل آب بدن را درک کنید و در صورت تجربه هر یک از علائم کم آبی، به مصرف آب اضافی توجه کنید و در صورت لزوم به پزشک مراجعه کنید.

علائم و نشانه‌های کم آبی بدن چیست؟

از کجا بفهمیم اب بدنمان کم است؟ آیا می دانستید علائم و نشانه‌های کم‌آبی بنا به سن و سال متفاوت است.

علائم کم آبی بدن در نوزادان و کودکان

• خشکی دهان و زبان
• نبود اشک در چشم در هنگام گریه کردن
• خیس نکردن پوشک، سه ساعت بعد از پوشیدن آن
• گود شدن زیر چشم و گونه‌ها
• فرورفتگی قسمت نرم بالای جمجمه
• تشنگی شدید و اضطراب در نوزادان
• بی‌قراری و بی‌حالی
• علائم ترشح نمکی (مانند ترشح چشم، ترشح بینی و تغییر رنگ پوست)

علائم کم آبی بدن در بزرگسالان

• تشنگی زیاد
• احساس سوختگی و خشکی در گلو
• تعداد اندک دفعات دفع ادرار
• سیاه شدن ادرار
• خستگی و ضعف عمومی
• سردرد و گیجی
• گلو درد و خشکی در بینی
• تاری دید و اختلال تمرکز
• افزایش ضربان قلب و احساس ناراحتی قلبی
• علائم تشنج
• احساس تیرگی و خشکی پوست
• کمبود انرژی و کاهش عملکرد فیزیکی

جبران کمبود آب بدن با 7 راهکار ساده و خانگی

تشنگی دلیل کافی برای کم آبی بدن نیست. یعنی بسیاری از افراد به‌ویژه افراد مُسن اصلا احساس تشنگی نمی‌کنند اما بدن‌شان فاقد آب کافی است. به همین خاطر باید در هنگام ورزش کردن و بیماری به نوشیدن مقدار آب کافی دقت کنید تا دچار کم آبی بدن نشوید. برای درمان خانگی کمبود آب بدن و حفظ تعادل آب بدن، می‌توانید از راه‌های زیر استفاده کنید:

1. مصرف آب به میزان کافی: سعی کنید روزانه حداقل هشت لیوان آب بنوشید. این میزان آب مصرفی برای بسیاری از افراد مناسب است. در صورت نیاز، میزان مصرف آب را بیشتر کنید.
2. مصرف مایعات سالم دیگر: همچنین می‌توانید از مایعات سالم دیگری مانند آب میوه‌ها، نوشیدنی‌های طبیعی و آبمیوه‌های تازه استفاده کنید. اینها می‌توانند منابع دیگری از آب برای بدنتان فراهم کنند.
3. مصرف مواد غذایی آبدار: انتخاب مواد غذایی با محتوای آب زیاد مانند سبزیجات، میوه‌ها و سوپ‌ها می‌تواند به حفظ تعادل آب بدن کمک کند.
4. اجتناب از مصرف الکل و نوشیدنی‌های دارای کافئین: الکل و نوشیدنی‌های دارای کافئین مانند قهوه و چای، میزان ادرار را افزایش می‌دهند و می‌توانند منجر به کم آبی بدن شوند. سعی کنید مصرف آنها را محدود یا با مصرف آب بیشتر جبران کنید.
5. اندازه‌گیری وزن بدن: روزانه وزن خود را اندازه‌گیری کنید. اگر وزنتان کاهش یافت، این ممکن است نشانه کم آبی بدن باشد. در این صورت، میزان مصرف آب خود را افزایش دهید.
6. توجه به علائم کم آبی بدن: به علائم کم آبی بدن مانند دهان خشک، خستگی، سردرد و تیرگی توجه کنید. اگر این علائم را تجربه می‌کنید، به سرعت آب بنوشید.
7. تنظیم میزان مصرف آب در شرایط خاص: در شرایطی مانند فعالیت بدنی شدید، هوای گرم و خشک یا بیماری‌هایی که نیاز به آب بیشتری دارید، میزان مصرف آب را افزایش دهید.

کمبود آب بدن با رژیم غذایی مناسب

برای جلوگیری و رفع کم آبی بدن، مصرف آب به میزان کافی و رژیم غذایی مناسب از اهمیت بالایی برخوردار است. رژیم غذایی غنی از مواد غذایی آبدار و مایعات سالم می‌تواند به درمان کم ابی بدن در بزرگسالان و همچنین حفظ تعادل آب بدن کمک کند.

ترکیب آب هندوانه و لیمو ترش، معجزه ای بی نظیر برای درمان سریع کم آبی بدن است. می توانید شیر هم بنوشید! چای سبز درمانی بسیار مناسب است. خیار و کاهو، دو خوراکی پر آب و مفید برای بدن در فصل های گرم بوده، در فصول گرم سال برای جلوگیری از کم آبی، می توانید کرفس مصرف کنید.

در نهایت، توجه به نشانه‌های کم آبی بدن، مانند دهان خشک، خستگی، سردرد و تیرگی، و رفع آنها با مصرف آب به میزان کافی و استراحت مناسب، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.

به خاطر داشته باشید که هر فردی نیازهای آبی متفاوتی دارد، بنابراین توصیه می‌شود با پزشک یا متخصص تغذیه خود مشورت کنید تا رژیم غذایی و میزان مصرف آب مناسب برای شما تعیین شود.

سوالات متداول

برای درمان کم ابی بدن بعد از اسهال چه کار کنیم؟

برای درمان کم آبی بدن پس از اسهال، مهم است مایعات را به میزان کافی مصرف کنید. همچنین، مصرف مواد غذایی آبدار مانند سوپ‌ها، آبمیوه‌های تازه، و سبزیجات نیز مفید است.

درمان کم آبی شدید بدن چگونه است؟

درمان کم آبی شدید بدن نیازمند مراقبت پزشکی است. اگر کم آبی بدن به حدی شدید شده است که به خطر زندگی فرد می‌انجامد، باید به بیمارستان بروید تا مایعات بیشتری به صورت وریدی تزریق شود و وضعیت فوراً تحت نظر پزشک قرار گیرد.

برای درمان سریع کم آبی بدن نوزاد چه کار کنیم؟

برای درمان سریع کم آبی بدن نوزاد، مهم است به طور مکرر و به میزان کافی او را با شیر تغذیه کنید. همچنین، می‌توانید از محلول‌های الکترولیتی مخصوص نوزادان استفاده کنید که توسط پزشک توصیه شده است. در صورت بروز نگرانی یا ناراحتی شدید در نوزاد، بهتر است به پزشک مراجعه کنید.

آیا کم آبی بدن باعث اسهال میشود؟

کم آبی بدن به تنهایی عامل اصلی اسهال نیست، اما کمبود آب می‌تواند موجب تشدید علائم اسهال شده و به ایجاد آن کمک کند. در صورت بروز اسهال، مهم است مایعات را به میزان کافی مصرف کنید تا از کم آبی بدن جلوگیری شود.

آیا کم آبی بدن باعث لاغری میشود؟

کم آبی بدن در برخی موارد می‌تواند منجر به کاهش وزن شود، اما این کاهش وزن معمولاً ناشی از از دست دادن مایعات است، نه چربی بدن. برای حفظ وزن سالم، مهم است به میزان کافی مایعات مصرف کنید و از رژیم غذایی مناسب استفاده کنید.

برای کم ابی بدن چه قرصی بخوریم؟

در مورد مصرف قرص برای کم آبی بدن، مهم است بهترین راهنمایی را از پزشک خود دریافت کنید. معمولاً، درمان کم آبی بدن با استفاده از مایعات مناسب و الکترولیت‌ها کافی است و مصرف قرص برای کم آبی بدن معمولاً توصیه نمی‌شود.

کم ابی بدن و چشم چه ارتباطی باهم دارند؟

کم آبی بدن می‌تواند تأثیری بر روی چشمان داشته باشد. هنگام کم آبی، بدن به مقدار کافی آب دریافت نمی‌کند و این می‌تواند منجر به خشکی چشمان شود. چشمان خشک ممکن است باعث احساس خارش، سوزش و ترشح کمتر اشک شود. بنابراین، حفظ تعادل آب بدن از طریق مصرف مایعات کافی می‌تواند به حفظ سلامت چشمان کمک کند.

علائم کم آبی کلیه ها کدامند؟

• ادرار تیره و غامق
• کاهش حجم ادرار
• احساس سوزش و تحریک هنگام ادرارکردن
• احساس تشنگی شدید و دهان خشک
• خستگی و ضعف عمومی
• سردرد
• گیجی و اختلال در تمرکز